کاربردها و روش های جداسازی سلول های بنیادی

سلول های بنیادی سلول هایی تمایز نیافته هستند که توانایی تمایز به بافت های مختلف بدن و بازسازی آن ها را دارا هستند. تکنولوژی کاربرد سلول های بنیادی در جهت بازسازی بافت ها یا اندام های از دست رفته، بازسازی یک جمعیت سلولی از دست رفته، افزایش یا کاهش عملکرد یک ژن خاص و تحویل یک داروی خاص به منظور درمان بیماری می باشد. پیوند سلول های بنیادی می تواند از نوع اتولوگ، آلوژنیک و یا زنوژنیک باشد. یکی از روش های سلول درمانی کاربرد مستقیم سلول های بنیادی جهت پیوند است. بعلت احتمال بالای توموزایی سلول های بنیادی، روش تزریق سلول های بنیادی تمایز یافته کاربرد زیادتری دارد. روش دیگر ترانسفکشن ژن های دلخواه به سلول های بنیادی پیش از انجام پیوند می باشد. برخی مشکلات احتمالی عبارتند از: نحوه ی دستیابی به سلول های بنیادی مناسب و کارآمد، نحوه دستیابی به پروتکل های تمایزی بهینه و کارآمد، خطر بالای تومورزایی سلول های بنیادی، احتمال ایمنی زایی و رد پیوند، مشکلات اخلاقی و احتمال بروز جهش در سلول های بنیادی. سلول های بنیادی را می توان به روش های مختلفی از بافت منشا جداسازی کرد و کشت داد. بافت های چربی، مغز استخوان، جفت، جنین، قرنیه چشم، بند ناف، فولیکول مو و پالپ دندانی نمونه هایی از بافت های مناسب برای برداشت سلول بنیادی هستند. معمولا سلول های بنیادی به دو روش اصلی از منشا بافتی جداسازی می شوند. روش اول روش آنزیماتیک است که در این روش قطعات کوچک بافتی با کاربرد آنزیم پروتیولیتیک مانند تریپسین یا کلاژناز هضم می شوند و سلول های خارج شده در محیط کشت خاص شروع به رشد و نمو می کنند. روش دوم روش اکسپلنت می باشد. در روش اکسپلنت بافت به قطعات بسیار ریز تقسیم شده و قطعات حاصل با حفظ فاصله خاص در فلاسک کشت قرار گرفته و درمجاورت محیط کشت به آرامی سلول های خود را آزاد می کنند. مطابق مطالعات آزمایشگاهی و کلینیکال کیفیت عملکرد سلول های بنیادی بدست آمده از هر دو روش مشابه است. ولی روش آنزماتیک از جهت سهولت مراحل انجام کار و سرعت عمل بالا بر روش اکسپلنت ارجحیت دارد. مزیت های روش اکسپلنت بر روش آنزیماتیک عبارتند از: صرفه ی اقتصادی، حفظ یکپارچگی غشای سلول ها، افزایش میزان زنده مانی سلول ها بعلت آزاد سازی فاکتورهای رشد، آزاد سازی پروتئین های ماتریکس خارج سلولی و عدم ریسک آلودگی ویروسی. نتیجه گیری: تکنولوژی سلول درمانی با کاربرد سلول بنیادی روشی نوین در درمان است که در صورت بهینه سازی می تواند تحول عظیمی در پزشکی ترمیمی ایجاد نماید.

Keywords:

سلول درمانی , پزشکی ترمیمی , جداسازی