دیدگاه دانشجویان در خصوص چگونگی راهنمایی و مشاوره تحصیلی در دانشگاه: یک مطالعه کیفی با استفاده از تحلیل محتوا

مقدمه: مشاوره صحیح برای ارتقای سطح کیفی زندگی و پیشرفت در جامعه به ویژه در مراکز آموزشی از اهمیت زیادی برخوردار است. مطالعه کیفی حاضر با توجه به اهمیت شناخت عمیق دیدگاه­ های دانشجویان در راستای چالش­ ها و تسهیل­ کننده­ های فرایند مشاوره، طراحی و اجرا گردید. روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه کیفی و از نوع تحلیل محتوا بود. در این مطالعه، روش نمونه ­گیری مبتنی بر هدف و با مصاحبه­ های نیمه ساختار یافته با رعایت حداکثر تنوع و با مشارکت ۳۰ دانشجو انجام شد. جمع ­آوری داده­ ها تا مرحله اشباع پیش رفت و سپس تحلیل داده ­ها از طریق شیوه تحلیل محتوای قراردادی انجام گرفت، به نحوی که پس از پیاده ­سازی مصاحبه­ ها و غوطه­ وری در تحلیل داده ­ها، کدهای اولیه استخراج شد. در مراحل بعدی بازبینی، بررسی و طبقه­ بندی کدهای اولیه به منظور تعیین طبقات اصلی انجام شد. نتایج: از دیدگاه دانشجویان، چالش های پیش روی مشاوره تحصیلی شامل دو درون­مایه اصلی، چهار طبقه اصلی و هفت زیر طبقه بود. درون­مایه­ ها شامل نیاز به ارتقاء عوامل سازمانی مربوط به فرایند مشاوره و نیاز به ارتقا عوامل فردی در بین اساتید و دانشجویان و طبقات اصلی شامل عدم اطلاع ­رسانی مناسب به دانشجو، در دسترس نبودن استاد مشاور، انتخاب استاد مشاور بدون نظرسنجی دانشجو و ارتباط نامناسب بین استاد و دانشجو بود. در رابطه با تسهیل ­کننده­ های فرایند مشاوره یک درون­مایه (تقویت عوامل سازمانی مربوط به فرایند مشاوره)، سه طبقه اصلی و چهار زیر طبقه به دست آمد. طبقات اصلی شامل تفکیک مشاور از مدرس، توانمندسازی اساتید مشاور و آزادی عمل دانشجو در انتخاب استاد مشاور بود. نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان می­ دهد که فرایند مشاوره در دانشگاه با چالش ­های سازمانی و فردی همچون عدم اطلاع­ رسانی مناسب به دانشجو، در دسترس نبودن استاد مشاور، انتخاب استاد مشاور بدون نظرسنجی دانشجو و ارتباط نامناسب بین استاد و دانشجو مواجه است و بر اساس دیدگاه ­های دانشجویان به نظر می ­رسد که با تفکیک مشاور از مدرس، آزادی عمل دانشجو در انتخاب استاد مشاور و توانمندسازی اساتید مشاور، می ­توان فرایند مشاوره را بهبود بخشید.  

Keywords:

Counseling barriers , Counseling facilitators , Consultant faculty member , student guidance. , موانع مشاوره , تسهیل کننده های مشاوره , استاد مشاور , راهنمایی دانشجو