مطالعه میزان آلودگی جیوه در آب و پلانکتون و ماهی پنجزاری در خوریات بندر ماهشهر

محدوده آبی خور موسی واقع در شمال غرب خلیج فارس در استان خوزستان به دلیل حضور صنایع مختلف از جمله یتروشیمی، شیلات،بنادر و کشتی رانی و تاسیسات نفتی از اهمت ویژه ای برخوردار است. اطلاعات کافی در مورد روند تغییرات جیوه در حلقه های مختلفزنجیره غذایی در این اکوسیستم در دست نیست. هدف از این تحقیق بررسی غلظت جیوه در آب دریا و حلقه های مختلف غذاییخورموسی، شامل پلانکتون ها و ماهیان سطح زی پنجزاری باله نارنجی (Leiognathus bindus) می باشد. نمونه برداری در پنج ایستگاه شامل خوریات پتروشیمی، مجیدیه، غزاله، ابوخضیر و دورقستان در ماههای مهر و آبان ۱۳۳۱ صورت گرفت. پس از هضم نمونهها در آزمایشگاه غلظت جیوه به وسیله دسگاه جذب اتمی به روش بخار سرد سنجش شد. نتایج نشان داد که با حرکت از سطوح پایین غذایی نسبتبه سطوح بالاتر غلظت جیوه در موجودات زنده افزایش می بابد. کمترین غلظت جیوه در اب و پس از آن در طح پایین غذایی یعنی پلانکتون ها (‎۹۰میکروگرم بر کیلوگرم) مشاهده گردید. غلظت جیوه در سطح غذایی بالاتر یعنی ماهیان پلانکتون خوار پنجزاری ۱۰۹۰ میکروگرم بر کیلوگرم بود کهمصرف کنندگان محسوب می گردند. غلظت جیوه حدودا ۱۰ برابر افزایش یافته است. میزان جیوه در نمونه آب پلانکتون و ماهی خوریات ماهشهربیشتر از برخی از مطالعات قبلی و استانداردها است که نشان از آلود گی منطقه میدهد. غلظت جیوه در پلانکتون بیش از آب و در ماهیبیش از پلانکتون است همچنین همبستگی های قوی و معنی داری بین محتوای جیوه در اب دربا و غلطت آن در پلانکتون ها مشاهدهشد (P<۰.۰۵). علاوه بر آن همبستگی مثبت و معنی داری بین غلظت جیوه در پلانکتون ها و ماهی پنجزاری مشاهده گردید (P<۰.۰۵)که میتواند دلیلی بر وقوع بزرگنمایی زیستی باشد. جیوه در اب و ابزیان خور پتروشیمی و جعفری بکه مجاور پتروشیمی قرار دارند بیشتاست که نشان دهنده نقش این صنعت در ایجاد آلود گی است. با دور شدن از این مجموعه غلظت جیوه در آب و آبزیان کاهش مییابد بطوریکه کمترین جیوه در آب و آبزیان خورهای دورقستان و ابو خضیر مشاهده گردید. به طور کلی در تمام خوریات مورد مطالعه روند غلظتجیوه به طرف بالای سطوح غذایی به صورت افزایشی می باشد که نشان دهنده وقوع پدیده بزرگنمایی زیستی جیوه در این خوریات است. نظارتدقیقتر و اعمال شیوه های مدیریتی دقیقتر برای پیشگیری از ورود جیوه به ابهای دریایی این منطقه ضروری و پایش مداوم جیوه در منطقه پیشنهاد می گردد.

Keywords:

جیوه , خورموسی , پلانکتون , ماهی , بزرگنمایی زیستی