مکانیابی مناسب جهت استحصال آب شور بر اساس تحلیل سلسله مراتبی (مطالعه موردیدشت بجستان)

رشد روزافزون جمعیت جهان و در نتیجه نیاز بیشتر به تولیدات کشاورزی از مسائل مهمی است که امروزه بشر با آن روبرو است، در این ارتباط محدودیت منابع آب و به عنوان بستر اصلی تولیدات کشاورز نیز مطرح بوده بطوریکه هم اکنون استفاده بهینه از منابع آب در سرلوحه فعالیت های کشورهای مختلف قرار گرفته است. منطقه مورد مطالعه دشت بجستان واقع در شمال شرقی ایران در استان خراسان رضوی و در قسمت شمال غرب و غرب دشت گناباد واقع شده است. در این مقاله با استفاده از سیستم تحلیل سلسله مراتبی و با استفاده از نظر کارشناسی به طبقات مختلف معیارها (فاصله از جاده، صخامت آبرفت ، فاصله از نمکزار، فاصله از روستا و کیفیت آبخوان) ارزشی از یک الی نه تحت عنوان سطوح برازندگی داده شد. سپس لایه های مختلف را با توجه به وطن های محاسبه شده در محیط GIS۹.۳ با همدیگر ترکیب و مناسب ترین مکان ها جهت استحصال آب مشخص شدند. بعد از مرحله انتخاب مکان مناسب برای استخراج اب شور از منطقه، دو سناریو (بهره گیری از چاه های موجود در منطقه و حفر چاه های جدید استخراج آب شور اب دبی های مورد نیاز در منطقه) مورد بررسی قرار گرفت. بعد از یافتن مکان مناسب برای استحصال آب شور از منطقه و با درنظر گرفتن مقدار مورد نیاز آب شیرین مصارف شهری و صنعتی منطقه و درصد بازدهی دستگاه های آب شیرین کن، مقداری برای حجم ورودی به این دستگاه ها در نظر گرفته شد. از آنجا که حجم آب شیرین مورد تقاضا ۱۶۰ لیتر بر ثانیه می باشد و با در نظر گرفتن بازدهی دستگاه های آب شیرین کن حدود ۸۰ درصد، می توان هشت چاه با دبی ۲۵ لیتر بر ثانیه در نظر گرفت که با توجه به این فرضیات پارامتر شعاع تاثیر چاه R۰ برابر با ۱۰۰۰ متر حاصل شد و افت تقریبی هر چاه h حدودا ۰/۷ متر در سال محاسبه شد. با توجه به قرار گرفتن این حوضه در کویر نمک و با وجود منابع سطحی و زیرزمینی آب شور در منتطق کویری محدود مطالعاتی، صنعت شیرین سازی اب یک راه حل منطقی و مطمئن برای مدیریت استفاده از این گونه اب ها و نیز حل مشکل کم آبی در منطقه به شمار می آید.

Keywords:

سیستم تحلیل سلسله مراتبی , دشت بجستان , آب شور , شیرین سازی