اثر عامل زیستی طبیعی روی حفاظت بذر لوبیا چشم بلبلی طی دوره ذخیره سازی

لوبیا چشم بلبلی (Vigna unguiculata L) یکی از حبوبات با ارزش در سبد غذایی است که کشت و کار آن رو به افزایش می-باشد. سوسک چهار نقطه ای حبوبات، Callosobruchus maculatus (F.)، از عوامل تهدید کننده جدی لوبیا چشم بلبلی در انبارها می باشد. لاروها از کوتیلیدون بذر تغذیه کرده و بالغین از سوراخ یا اوپرکولوم ایجاد شده روی بذر خارج می شوند. برای تولید غذای سالم و عاری از سموم کشاورزی، استفاده از عوامل کنترل بیولوژیک برای کنترل آفات بذر در انبار از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این مطالعه اثرات حفاظتی دو جدایه بومی از قارچ Beauveria bassiana به عنوان عامل کنترل بیولوژیک حشرات روی این آفت بذرخوار در دوز های مختلف کشندگی و زیرکشندگی (LD۲۵ وLD۵۰ هر جدایه و مخلوط LD۵۰ هر دو جدایه) طی۱۰ هفته ذخیره سازی مورد ارزیابی قرار گرفت. تلفات حشرات، تعداد اوپرکولوم های روی بذر، درصد کاهش وزن و نرخ آسیب به بذور تحت تیمارهای مختلف قارچ بررسی شدند. نتایج نشان داد که این عوامل زیستی طی دوره ذخیره سازی، جمعیت آفت را در بذور لوبیا چشم بلبلی تیمار شده به طور موثری کاهش دادند. به طوری که بعد از دوره ذخیره سازی تیمار اختلاط دو قارچ سبب کاهش ۵/۹۴ درصدی نتاج و نیز کاهش ۴/۹۴ درصدی تعداد اوپرکولوم های روی بذر نسبت به تیمار شاهد شد. وزن بذر و نرخ آسیب به آن در تیمار شاهد به ترتیب ۱/۶۳ و ۹۵ درصد و در تیمار ترکیب دو جدایه قارچ به ترتیب ۶۴/۲ و ۶/۶ درصد نسبت بهشروع آزمایش ثبت شد. به طور کلی، طی دوره ذخیره سازی در انبار، اختلاط این عوامل زیستی حفاظت موثری از بذور در برابر آفت مذکور ایجاد می کند.

Keywords:

حفاظت کننده زیستی , ذخیره سازی بذر , اوپرکولوم , کنترل بیولوژیک