نقش دو مولفه حفاظت و پویایی در باززنده سازی میراث معماری بر مبنای تداوم ارزش های مکانی موردپژوهی: میراث معماری محوطه تاریخی چغازنبیل

رویکرد باززنده سازی در عرصه حفاظت از میراث معماری نیازمند شناسایی و احصای همه ارزش های مرتبط با اثر است، اما در فرایند باززنده سازی به تاثیرگذاری جغرافیای طبیعی بر شکل گیری میراث معماری و بر اندیشه انسان برای خلق آن، با عنوان ارزش های مکانی، کمتر توجه شده است. ضعف در شناخت و تبیین این ارزش ها سبب از دست رفتن محیط طبیعی اثرگذار و نابودی یکپارچگی میراث معماری با زمینه اش می شود. از سوی دیگر، برای حفاظت از میراث معماری، علاوه بر شناسایی همه ارزش های مرتبط، تداوم این ارزش ها در بستر زمان نیز ضروری است. در این پژوهش، با هدف ارتقای دانش ارزش گذاری و توسعه نگاه ارزش محور در عرصه حفاظت از میراث معماری، شناخت و معرفی ارزش های مکانی برای تکمیل طبقه بندی موجود از ارزش ها و شناسایی مولفه های مفهوم «تداوم» برای دست یافتن به چگونگی استمرار این ارزش ها پیگیری گردیده و با رویکرد کیفی و راهبرد استدلال منطقی و به روش موردپژوهی، ابتدا با بازخوانی متون و نظریه های مرتبط، به تدقیق مفاهیم «ارزش های مکانی» و «تداوم» در میراث معماری پرداخته شده است و سپس با تحلیل داده ها، مولفه های «تداوم»، «شاخص های ارزش مکانی»، و ابعاد احصای آن ها، با عنوان یافته های پژوهش، استخراج شده و برای تدوین چارچوب مفهومی «باززنده سازی میراث معماری بر مبنای تداوم ارزش های مکانی» به کار آمده است. درنهایت، با تحلیل داده های نظری و میدانی حاصل از بررسی «مجموعه معماری چغازنبیل»، به سوال اصلی پژوهش پاسخ داده می شود. بنابر یافته های پژوهش، ارتباط میان سه شاخص «بنیان های طبیعی»، «اندیشه ساخت»، و «کالبد ساخته شده» ارزش های مکانی را شکل می دهد و می توان این شاخص ها را در چهار بعد منظر، ساختار، عملکرد، و معنا در میراث معماری شناسایی کرد. همچنین، «پویایی» و «حفاظت» دو مولفه تداوم هستند که استمرار ارزش های مکانی منوط به «پویایی» شاخص ها با رویکرد «توسعه پایدار» و «حفاظت» از روابط میان شاخص ها با رویکرد «کاهش خطر بلایا» در فرایند باززنده سازی خواهد بود.

Keywords:

باززنده سازی , میراث معماری , حفاظت , تداوم , چغازنبیل