جهات اعاده دادرسی در دعاوی مدنی

شکایت و تجدید نظر از آراء دادگاهها، اصولا طریقی برای احراز سلامت و درستی آن است. رسیدگی ماهوی در دو مرحله دادرسی نخستین و تجدید نظر، درستی و صحت حکم دادگاه را بهطور نسبی تضمین میکند و همین اندازه، به حکم قطعی، اثر اجرایی می-بخشد. چهره دیگری از این بازنگری که پس از قطعیت حکم با درخواست محکوم علیه، خود را نشان میدهد، اعاده دادرسی است است که فقط از مجرای جهات استثنایی و انحصاری به بار مینشیند. جهات اعاده دادرسی در امور مدنی و کیفری از آنچنان اهمیت خطیر و ارزش والایی برخوردار است که درستی حکم قطعی را با تردید جدی مواجه ساخته و تحقق و اثبات هریک از آن جهات در دادرسی جدید، حکم مزبور را از اثر میاندازد. با پژوهش به عمل آمده روشن شده که بر خلاف سایر طرق شکایت از آراء، اعاده دادرسی تنها طریقی است که کمال آن طی دو مرحله دادرسی، فرجام مییابد. ضمن آن که نه تنها بازگشایی دادرسی در این نوع شکایت فوق العاده، صرفا با توسل به جهات خاصی صورت میپذیرد، بلکه قبول و پذیرش آن در مرحله مقدماتی، رسیدگی ماهوی دادگاه را در مرحله دوم اعاده دادرسی، اصولا منحصر به توجه به همان جهت مورد تجویز میکند. نادیده گرفتن اصولی که با توجه به نصوص قانونی در این مقاله ارائه شده، اگر چه اعتبار رسیدگی و حکم ناشی از اعاده دادرسی را از منظر تحلیلی و نظری مخدوش میسازد، اما بازگشایی دوباره آن را نیزبه سهولت برنمیتابد. در این مقاله علاوه بر بررسی اصول حاکم بر اعاده دادرسی را در حقوق ایران با نگاهی به حقوق تطبیقی، به تحلیل آن پرداختهایم .

Keywords:

طریق فوقالعاده اعاده دادرسی , حکم قطعی , جهات اعاده دادرسی , رسیدگی دو مرحلهای , درخواست محکوم علیه