بررسی میزان آفت کش آترازین در زهاب های کشاورزی و منابع آبی رودخانه کارون و دز

آترازین یکی از پرکاربردترین علف کش ها در کشور از جمله استان خوزستان محسوب می شود. حضور این علف کش در محیط های آبی سلامت انسان و اکوسیستم آبی را به شدت تهدید می کند. آترازین یک مختل کننده غدد درون ریز است و جزو ترکیبات سرطان زا محسوب می شود. نیمه عمر این علف کش در آب و خاک بسته به دما و pH، بین ۲۰ تا ۵۰ روز است. این پژوهش با هدف تعیین آفت کش آترازین در زهاب های کشاورزی و آب رودخانه کارون و دز بود. به منظور اندازه گیری میزان غلظت علف کش آترازین در زهاب کشاورزی و رودخانه کارون و دز از ۱۵ ایستگاه در محدوده بالادست و پایین دست رودخانه استفاده شد. سنجش و تعیین غلظت سم علف کش آترازین با دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی زیاد مجهز به دتکتور اشعه ماورای بنفش در حداکثر طول موج جذب انجام شد. ساخت محلول های استوک با اضافه کردن محلول استاندارد آترازین در غلظت های ۰۰۵/۰، ۰۵/۰، ۱/۰، ۵/۰ و ppm ۵/۱ تهیه شد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Excel انجام شد. نتایج نشان داد میزان غلظت آترازین در پایین دست رودخانه کارون ایستگاه های ۱۲، ۱۱، ۹ و ۱۵ نسبت به ایستگاه های ۱، ۳، ۵ و ۶ بالادست روند تغییرات غلظت کاهشی دارد. حداکثر غلظت آترازین در فصل تابستان، زمستان، پاییز و بهار به ترتیب ۱۶/۵۵، ۰۲/۵۳، ۱۱/۵۱ و ۸۶/۴۹ میکروگرم در لیتر اندازه گیری شد که فراتر از استاندارد سازمان محیط زیست (MCL برابر ۳ میکروگرم در لیتر) بود و میزان این علف کش در فصول مختلف نمونه برداری حدود ۵۶/۹۴، ۳۴/۹۴، ۱۳/۹۴ و ۹۸/۹۳ درصد بیش از استانداردهای پیشنهادی EPA و WHO بود. نتایج نشان داد مقدار علف کش آترازین در بیشتر نمونه های آب رودخانه کارون فراتر از استاندار و مقررات  EPAو WHO بود. بیشترین مقدار غلظت آترازین در محل اختلاط دو رودخانه کارون و دز ایستگاه شطیط ۱، سپس کشت و صنعت دهخدا، ایستگاه ۶ بالادست رودخانه کارون بیشترین غلظت مشاهده شد. میزان این علف کش در پایین دست که تحت تا ثیر جزرومد خلیج فارس است، کمترین مقدار را داشت.

Keywords:

آفت کش آترازین , رودخانه کارون- رودخانه دز , زهاب کشاورزی