تحلیل حساسیت شاخص های پایداری آبخیز

یکی از روش های پرکاربرد در ارزیابی پایداری آبخیز، روش اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) بوده که از دهه۱۹۹۰ معرفی شده است. پس از ارزیابی پایداری آبخیز توتلی واقع در خراسان شمالی، نسبت به تحلیل حساسیت خروجی مدلIUCN نسبت به ۱۵ شاخص چندعملکردی که از ترکیب چندین متغیر مختلف محاسبه شدهاند، اقدام شد. ۱۵ شاخص شامل کمیت آب ، دما ، فرسایش خاک ، رسوب ، حفاظت خاک ، تاج پوشش ، تنوع زیستی ، کلاس سنی ، اشتغال ، رفاه مادی ، ویژگی هایجمعیت ، سواد ، فقر ، تغذیه و امنیت غذایی و عدالت و مساوات هستند. نتایج حاصل از تحلیل حساسیت نشان داد که مدلIUCN بیشترین حساسیت را به ترتیب نسبت به شاخص های جمعیت، کلاس سنی، رسوب و تنوع زیستی داشته است. مقدار تغییرات شاخص پایداری آبخیز بهدست آمده از این مدل نسبت به این چهار شاخص به ترتیب برابر با ۲/۷۸-، ۲/۷۱، ۲/۶۱ و ۲/۱۵ بوده است. همچنین، شاخصهای کمیت آب، سواد و فقر با میزان تغییرات ۰/۰۴، ۰/۰۷ و ۰/۰۷ موجب کمترین حساسیت در مدل IUCN شده اند. نتایج حاصل از پژوهش حاضر در ارائه برنامه های مدیریتی و مشکل محور در راستای توسعه پایدار و مهار تخریب زمین کاربرد قابل توجهی دارند.

Keywords:

شاخص های پایداری , حساسیت مدل , مدل سازی , مدیریت چندجانبه