ارزیابی بازنمایی فضاهای شهری در آثار منتخب سینمای ایران با تمرکز بر فضاهای عمومی شهر تهران

سینما بستری بدیع برای بازخوانی رابطه کالبد و روان شهر معاصر است. ارتباط مستمر شهر و سینما بر اهمیت تاثیرگذاری و تاثیرپذیری توامان بر شهرسازی و معماری افزوده است. با فرض کم­ توجهی به فضاهای شهری موفق، انسان­ مدار و مکان مند در سینمای ایران و از طرفی اهمیت نقش کارگردان در بهره­ گیری از معیارهای صحیح بازنمایی فضاهای شهری انسان­ مدار، این پژوهش اهداف ۱_ بررسی ابعاد مختلف آثار منتخب سینمای داستانی ایران پس از انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷، ۲_استخراج معیارهای خلق فضای شهری در آثار سینمای داستانی و ۳_ پیشنهاد بازنمایی تصویر فضای انسان­ مدارتر شهری در سینمای ایران را دنبال می­ کند. چارچوب نظری پژوهش براساس روش اسنادی گردآوری شده و معیارهای نهایی مورد استفاده در تحلیل فیلم به ترتیب پنج مورد شامل دیدگاه فیلم ساز، کیفیت­ های پرداخت شده فضای شهری در فیلم، تنوع در استفاده از فضاهای شهر، نحوه پرداخت مکان، انواع فضاهای شهری و نوع پرسوناژ است. در انتخاب فیلم ­ها از روش دلفی، مصاحبه با اصحاب سینما و اساتید دانشگاه کمک گرفته شد و بر این اساس ۵۳ فیلم داخلی منتخب در سینمای داستانی پس از انقلاب اسلامی، گزینش شد. در تحلیل فیلم­ ها از دو روش تحلیل محتوا براساس موضوع و فاعل بازنمایی و روش تحلیل محتوای ساخت گرایانه براساس نشانه­ شناسی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می ­دهد که سینمای ایران به فضای شهری اجازه حضور نداده است. بنابراین لازم است، حرکت از سینما به شهر آغاز شود تا هم سینما با مردم ارتباط بیشتری برقرار کند و هم به شهر و فضاهای شهری در درک بهتر توسط شهروندان کمک شود. بر این اساس پیشنهاداتی برای خلق سکانس ­های انسانی­ تر و بازنمایی بهتر از شهر در سینمای ایران ارائه می ­گردد. 

Keywords:

سینما , شهر , طراحی شهری , فضای شهری , تحلیل محتوا , تهران