بررسی تحولات تاریخی و زبانی آذربایجان در سه دهه منتهی به حمله مغول

اوضاع سیاسی- اجتماعی منطقه ی آذربایجان در سالهای پایانی سده ی ششم هجری و سه دهه ی آغازین سده ی هفتممصادف با یکی از پرتنش ترین و بی ثبات ترین برهه های تاریخ این منطقه است. در این مقاله کوشیده شده است با بررسیتحولات تاریخی و ساختار زبانی مردم اورمیه و منطقه آذربایجان در آن دوران دیدی جامع و دقیق از بعد تاریخزبانشناختی آن زمان ارائه گردد. با توجه به جمیع شواهد و اطلاعات بدست آمده، شاید بتوان گفت یکی از دلایل کوچطیف وسیعی از نخبگان منطقه آذربایجان به کشورهای همجوار و بخصوص عراق، نابسامانی و ناامنی های سیاسی-امنیتی آن ایام بوده است. محتمل است دانشمندانی همچون شیخ صفی الدین اورموی، نیز از اقوام تات زبان بوده، که طبق روایات تاریخی بدست آمده مصادف با همین دوران به عراق و شام کوچ داده شده اند. همچنین به نظر میرسد دلیل عدمنگارش تالیفات وی به زبانهای فارسی و یا ترکی، را در دیوانی و رسمی بودن نگارش زبان عربی در آن دوران بتوانجستجوکرد، چراکه زبانهای آذری )پهلوی(، ترکی، عربی و پارسی جزو زبانهای رایج در اورمیه آن زمان بوده است.

Keywords:

تاریخ زبان شناسی , سده هفتم هجری , اورمیه , آذربایجان , حمله مغول