مدیریت تعارض منافع در آموزش، پژوهش و اقدامات بالینی پزشکی: یک مطالعه مروری نقلی

امروزه تعارض منافع یکی از ریشه های فساد و دورافتادگی بخش سلامت از اهداف خود شناخته می شود که به طور خلاصه به معنای در تعارض قرار گرفتن وظایف اجتماعی فرد یا سازمان و منافع شخصی وی می باشد. گسترش اقدامات آموزشی، پژوهشی و بالینی در عرصه پزشکی سبب افزایش مصادیق تعارض منافع در تمامی حوزه های بهداشت و درمان گردیده است؛ هرچند که قرارگیری در موقعیت تعارض منافع، الزاما به منزله ارتکاب جرم و فساد نیست اما به لحاظ ماهیت تعارض منافع، معمولا موقعیت های مذکور بر فرآیند تصمیم گیری و اجرایی افراد تاثیر میگذارد. از این رو، میتوان بستر و علت العلل وقوع جرائم، مفاسد و ناکارآمدی ها در عرصه پزشکی را عدم شناخت و مدیریت صحیح موقعیت های تعارض منافع دانست.هدف از پژوهش حاضر، شناخت مهمترین موقعیت های تعارض منافع در عرصه سلامت و بسترهای زمینه ساز آن ها و سپس ارائه راهکار جهت مدیریت و کاهش خطر آن هاست.در این مطالعه براساس راهبرد جستجو، پایگاه های داده ای داخلی و خارجی از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۲۱ با استفاده از واژه های کلیدی ذکر شده جستجو گردیده و در مرحله نهایی، تجزیه و تحلیل برروی۲۵ مقاله منتخب صورت گرفته است و در نهایت از ۱۵ مقاله در این مطالعه بهره گرفته شده است.در مطالعه حاضر ابتدا به بررسی مفهوم تعارض منافع در آموزش، پژوهش و اقدامات بالینی در پزشکی پرداخته و پس از آن با ورود به علت ها و بسترهای زمینه ساز تعارض منافع در ساختار نظام سلامت، به ارائه راهکارهای پیشنهاد شده تا به اکنون می پردازیم.نتیجه گیری: اولویت اصلی جهت پیشگیری از وقوع ناکارآمدی نظام سلامت، تمرکز بر ابعاد کلان تعارض منافع در حوزه سیاستگذاری، تصمیم گیری و عملیاتی در عرصه سلامت و سپس مدیریت موقعیت های تعارض منافع می باشد؛ گام اول در مدیریت تعارض منافع، آگاهی بخشی بوده و در گام های بعدی تدوین دستورالعمل، شفاف سازی و ... می توانند موثر واقع شوند.

Keywords:

تعارض منافع , مدیریت تعارض منافع , تعارض منافع پزشکی , تعارض منافع در نظام سلامت