اندازه گیری شاخص های انرژی برای تولید ذرت دانه ای در سامانه های مختلف خاک ورزی

اجرای روش های خاک ورزی حفاظتی علاوه بر این که حاصلخیزی خاک را افزایش می­دهد، کاهش مصرف انرژی و هزینه تولید را به دنبال دارد. این تحقیق به منظور بررسی شاخص­های انرژی ذرت دانه ای در سامانه های مختلف خاک­ورزی (مرسوم، کم خاک ورزی با دیسک، کم خاک ورزی با چیزل پکر، بی خاک ورزی) در مزارع منطقه ارزوئیه در استان کرمان در سال زراعی ۱۳۹۶ اجرا شد. برای این منظور، پرسشنامه ای تهیه و داده ها از طریق مصاحبه حضوری با کشاورزان جمع آوری شد. در این بررسی شاخص های بازده انرژی، افزوده خالص انرژی، بهره وری انرژی، انرژی ویژه و کارایی مصرف آب محاسبه و تحلیل شد. نتایج بررسی­ها نشان داد که بیشترین بازده انرژی (۸۱/۱ مگاژول بر هکتار) و بیشترین افزوده خالص انرژی (۵۱۴۰۲ مگاژول بر هکتار) از کم­خاک­ورزی با دیسک به دست ­می­آید. شاخص بهره­وری انرژی برای سامانه ­های خاک­ورزی مرسوم، کم خاک ورزی با دیسک، کم خاک ورزی با چیزل پکر و بی خاک ورزی به ترتیب ۱۱۵/۰، ۱۱۵/۰، ۱۲۳/۰ و ۱۱۰/۰ کیلو گرم به ازای مصرف هر مگاژول انرژی محاسبه شد. بیشترین انرژی ویژه (۹ مگاژول بر کیلوگرم) از خاک­ورزی مرسوم و کمترین انرژی ویژه (۱/۸ مگاژول بر کیلوگرم) از کم­خاک­ورزی با دیسک حاصل شد. بیشترین کارایی مصرف آب (۸۵/۰ کیلوگرم به­ازای هر متر مکعب آب) در کم­خاک­ورزی با دیسک دیده شده ­است. یافته های این مطالعه نشان می­دهد که در زراعت ذرت دانه ای در این منطقه بیشترین مقدار انرژی مصرفی به ترتیب در تامین آب آبیاری، مصرف کود شیمیایی، به­کارگیری ماشین های کشاورزی و سوخت مصرف می­شود. اصلاح روش های آبیاری، مصرف بهینه کودهای شیمیایی و استفاده از سامانه های کم خاک ورزی برای تولید ذرت دانه ای می تواند در بهبود نسبت انرژی و افزایش درآمد کشاورزان منطقه موثر باشد.

Keywords:

آبیاری , انرژی ورودی و خروجی , بهره وری انرژی , خاک ورزی حفاظتی , کارایی مصرف آب