بررسی جایگاه ایزد وای (باد) در اوستا و مثنوی

وای، نام ایزدی بزرگ و مقتدر در ایران باستان است که مظهر باد بوده، یکی از یشت­های اوستا به او اختصاص دارد. از یشت­ها و سایر متون زرتشتی چنین برمی­آید که این ایزد گاه جایگاهی حتی بالاتر از اهورامزدا دارد و بازتاب درخشانی در آیین­های باستانی دارد. وای به­دلیل قدرت و نفوذ خود، همچون دیگر ایزدان پیش از زرتشت، به راحتی در مزدیسنا حل نشد و نابسامانی­هایی را در این آیین پدید آورد؛ از­سوی­دیگر نظر به اهمیت و جایگاه پدیده «باد» در آثار برخی عرفا همچون سنایی، عطار و مولانا بر آن شدیم به بررسی مناسبات باد در مثنوی و اوستا و مقایسه جایگاه باد در دو نگرش اساطیری و عرفانی بپردازیم. پرسش این پژوهش، که با روش توصیفی- تحلیلی نوشته شده، این است که آیا ایزد باد، با آن مایه اهمیت و عظمت، بروز و ظهوری در عقاید عرفانی پس از اسلام یافته است یا خیر و آیا می­توان نشانه­ای یافت مبنی بر اینکه فهم عرفانی مولانا از مقوله باد، متاثر از اندیشه­های ایران باستان است؟ ظاهرا اهمیت تماثیل باد نزد مولانا بیشتر به قرآن و نگرش­های اسلامی بازمی­گردد؛ اما نتیجه­ای که در پایان به دست می­آید موید نوعی اثرپذیری غیرمستقیم و منبعث از ناخودآگاه جمعی ایرانی درخصوص این ایزد فراموش­شده است.

Keywords:

vay , wind , Myth , mazdayasna , Mathnavi