نقش بازارچه های مرزی در توسعه فضایی - کالبدی مناطق مرزی پژوهش موردی: بازارچه مرزی تمرچین پیرانشهر

با بررسی اجمالی مناطق مرزی به ویژه نواحی توسعه نیافته مرزی درمقایسه با مناطق مرکزی کشور میتوان به شاخص های عمده ای از جمله انزوای جغرافیایی مناطق مرزی ، دوری از قطب های صنعتی - اقتصادی و توسعه نیافتگی در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی وفرهنگی دست یافت. این مناطق به دلیل تماس با محیط های متنوع بیرونی از ویژگی های خاصی برخوردارند. وجود مبادلات و پیوند های فضایی دو سوی مرز و آسیب پذیری و تهدیدات مختلف در این مناطق اهمیت ویژه ای را در فرایند برنامه ریزی، توسعه آمایش سرزمین به مناطق مرزی داده است که در صورت غفلت از آن ها به طور جد شاهد چالشهای عمده ای از جمله عدم ثبات جمعیتی مناطق مرز نشین خواهیم بود. امروزه این گونه مسایل در دوسوی مرز باعث شده تا کشورهای همسایه در قالب بازارچه های مشترک مرزی که از شناخته شده ترین روشهای توسعه اقتصادی نواحی مرز نشین به شمار میرود . میتوان تحولی بنیادی در تولید، ایجاد اشتغال، تثبیت جمعیت مرز نشین افزایش درآمد و نهایتاً توسعه ای پایدار ایحاد نماید و به سمت همکاری های متقابل منطقه ای هدایت شوند. بارازچه مشترک مرزی تمرچین در 12 کیلومتری شهر پیرانشهر در منطقه مشترک مرزی بین ایران وعراق در محل روستای تمرچین واقع گردیده که به دلیل حساسیت جغرافیایی، اقتصادی وامنیتی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و در زمره بازارچه های اقتصادی، امنیتی استان آذربایجان غربی قرار گرفته است. این بازارچه در سال 1372 در مرز تمرچین احداث وشروع به فعالیت صادرات وواردات کالا نمود و تعداد قابل ذکری از مردم پیرانشهر و شهرهای همجوار در این نقطه مرزی شروع به فعالیت اقتصادی نموده که با ادامه فعالیت بازارچه ورونق آن در امر واردات و صادرات و تردد روزافزون مردم دو کشور ضرورت یافت که این مرز به صورت رسمی فعالیت نماید. لذا در این راستا و در جهت صدورکالاهای غیر نفتی درتاریخ 90/1/27 این مرز به صورت مرز رسمی و بین المللی معرفی و شروع به فعالیت نموده که امر ترانزیت کالا و ورود و خروج موقت مسافری از طریق گمرک آن از جمله دستاوردهای رسمی بودنش میباشد و این بازارچه با کارکردهای اقتصادی - اجتماعی خود منجر به خروج منطقه از انزوای جغرافیایی، گسترش زیرساختهای منطقه، توسعه روستایی و تثبیت جمعیت در شهرمرزی پیرانشهر و تعدادی از روستاهای بودند شده است.

Keywords:

توسعه فضایی , تثبیت جمعیت , بازارچه های مشترک مرزی , اقتصاد کوله باری , پیرانشهر