ارزیابی توان اکولوژیک محدوده رودخانه دز حد فاصل سد تنظیمی تا بند قیر برای طبیعت گردی

در این تحقیق از دو روش مک هارگ منطبق بر مدل اکولوژیکی مخدوم و روش شبکه ها به منظور ارزیابی توان اکولوژیک در راستای بررسی کاربری طبیعت گردی محدوده ای از رودخانه دز (در بازه سد تنظیمی دزفول تا بندقیر) در استان خوزستان استفاده شد. با توجه به کارایی موثر در امر تجزیه و تحلیل و مدیریت داده ها از سیستم اطلاعات جغرافیایی به عنوان ابزاری مناسب برای ارزیابی توان اکولوژیک استفاده شد. در قالب این فرایند، در روش مخدوم برای تعیین واحدهای زیست محیطی، ابتدا منابع اکولوژیکی محدوده مورد مطالعه شناسایی شد، سپس با تلفیق و روی هم گذاری لایه های اطلاعاتی و تجزیه و تحلیل آنها در سامانه مذکور، ارزیابی توان بر مبنای طبیعت گردی صورت پذیرفت و مناطق مستعد به صورت متمرکز و گسترده مشخص شد. نتایج نشان داد منطقه برای تفرج به صورت متمرکز توان بالایی نداشته و در واقع از مجموع کل مساحت منطقه که حدود ۷۸۴۵۹ هکتار است و شامل ۱۲۱۱ واحد، یا یگان زیست محیطی است، فقط ۴۴/۱۵ درصد دارای توان طبقه ۲ مناسب و حدود ۵۷/۸۴ درصد فاقد توان مناسب برای جهانگرد متمرکز است. در این محدوده سنگ بستر و خاک از عوامل محدودکننده تفرج متمرکزند، همچنین حدود ۲۸/۲۶ درصد از منطقه دارای توان طبقه ۱ گسترده و مابقی آن، یعنی ۷۲/۷۳ درصد نامناسب برای جهانگرد گسترده است. در روش شبکه ابتدا منطقه مطالعاتی به ۲۱ شبکه تقسیم و سپس منابع اکولوژیکی مرتبط شناسایی و بر اساس مشخصه های متعددی نمره دهی شدند. به این صورت که منطقه از لحاظ کاربری طبیعت گردی فاقد توان عالی و فقط دارای توان متوسط و ضعیف است. در این محدوده عدم اختلاف ارتفاع، عامل محدود کننده است.

Keywords:

ارزیابی توان اکولوژیک , اکوتوریسم , رودخانه دز , سیستم اطلاعات جغرافیایی