اثر زادمایه های جامد انتروباکترکلوآسه بر عملکرد دانه و روغن کلزا

اهداف تحقیق: اهداف این آزمایش شامل تعیین زادمایه جامد مناسب از نظر زنده مانی باکتری، بهبود رشد، درصد روغن کلزا و همچنین تعیین مقدار روغن و نوع اسیدهای چرب کلزا در تیمارهای مختلف می­باشد.   مواد و روش: بر همین اساس این آزمایش به بررسی اثر چندین ترکیب زادمایه جامد از باکتریEnterobacter cloacae S۱۶-۳  بر گیاه کلزا (Brassica napus L.) رقم هایولا ۳۰۸ پرداخته است. زادمایه جامد این باکتری در حضور حامل­های مختلف شامل باگاس، پیت، هیدروچار، بایوچار، خاک اره و پرلیت به صورت منفرد و مخلوط آن ها با پرلیت (به­جز پیت) با نسبت وزنی (۱:۱) تهیه شد و جمعیت این باکتری بعد از گذشت شش ماه شمارش شد، سپس اثر بخشی زادمایه کودهای زیستی از طریق مایه زنی بر گیاه کلزا بررسی شد. آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه ای با در نظر گرفتن ۱۰ تیمار مربوط به حامل جامد، یک تیمار شاهد (بدون کود و بدون باکتری)، تیمارهای کود شیمیایی ۱۰۰ درصد و ۷۰ درصد NPK انجام شد. در طول دوره رشد، رطوبت گلدان ها از طریق توزین در یک دامنه رطوبتی (FC ۸/۰ – ۷/۰) نگهداری شدند. در طول دوره رشد شاخص کلروفیل برگ اندازه­گیری شد و بعد از اتمام دوره رشد، گیاهان از محل طوقه برداشت شد و وزن خورجین در بوته، تعداد دانه در بوته، ارتفاع بوته، قطر طوقه، حجم ریشه در بوته، وزن تر و خشک شاخساره، ریشه و دانه، وزن تر و خشک کل، عملکرد دانه در بوته، میزان روغن  با دستگاه سوکسله و درصد اسید چرب با کروماتوگرافی گازی اندازه گیری شد.   یافته­ها: یافته­های این تحقیق نشان داد که اثر باکتریEnterobacter cloacae در قالب فرمولاسیون ده گانه سبب افزایش تعداد دانه در بوته، ارتفاع بوته، قطر طوقه، شاخص کلروفیل، حجم ریشه، وزن تر و خشک شاخساره، ریشه و دانه، وزن تر و خشک کل، عملکرد دانه و وزن خورجین شد. اثر تلقیح زادمایه های جامد انتروباکتربر وزن هزار دانه معنی دار نشد. نتایج مربوط به درصد روغن و اسید چرب نشان داد که به جز دو تیمار پیت و بایوچار که نسبت به شاهد کاهش درصد روغن داشتند، بقیه تیمارها افزایش درصد روغن را نشان دادند و در ارتباط با اسید چرب، تیمار باگاس-پرلیت سبب افزایش درصد اسیداولئیک و افزایش کیفیت روغن گردید.   نتیجه­گیری: براساس یافته­های حاصل از آزمایش، استفاده از انتروباکتر در قالب حامل­های جامد سبب بهبود بسیاری از ویژگی­های زراعی، افزایش درصد روغن و اسید چرب گیاه کلزا شد. اما برای تایید نهایی کارایی این تحقیق بهتر است که علاوه بر آزمایش های درون شیشه­ای و گلخانه­ای، اثر بخشی آنها در شرایط مزرعه­ای با میزبان­های متفاوت هم مورد آزمایش قرار گیرد. با توجه به نتایج به دست آمده از میان حامل­های استفاده شده، حامل­های هیدروچار، بایوچار-پرلیت و باگاس-پرلیت نتایج بهتری نشان دادند و  توصیه می­شوند.

Keywords:

انتروباکتر کلوآسه , زادمایه جامد , کلزا , کود زیستی