مطالعه مقدماتی و معرفی مجموعه مهرهای مکشوفه از گورستان اشکانی وستمین کیاسر ساری، بر اساس کاوش های سال ۱۳۹۴ - ۱۳۹۶-۱۳۹۷

محوطه وستمین در هشتاد کیلومتری جنوب شهر ساری نه کیلومتری جنوب شرقی شهر کیاسر، مرکز بخش چهاردانگه از توابع شهرستان ساری و مرکز استان مازندران واقع شده است. وستمین نام روستایی که محوطه تاریخی کاوش شده در سه کیلومتری شمال آن قرار دارد. نام اصلی این محوطه «لت­سر» است. محوطه تاریخی وستمین شامل گورستان شرقی، گورستان غربی، محوطه­ استقراری، قلعه و گورستان اسلامی است. محوطه وستمین نخستین محوطه اشکانی در مازندران است که مورد کاوش باستان ­شناختی قرار گرفته است. آنچه گورستان این محوطه را از دیگر گورستان­های مکشوفه در حوزه فرهنگی اشکانیان متمایز می­ نماید، گورستان غربی آن شامل گور دخمه های خانوادگی­ است که از نظر معماری منحصر به فرد است. تدفین ها در داخل دخمه ها دسته جمعی می باشند. تعداد افرادی که درون دخمه ها دفن شده اند، از یک تا پنج مورد متفاوت و شیوه تدفین آن­ها عمدتا چمباتمه­ ای است. در مقاله پیش رو نگارندگان بر آن است که ضمن توصیف مهرها، به گونه شناسی و کاربری آن ها بپردازد و آین شاخص را تبیین و تفسیر نمایید. از بررسی های های به عمل آمده می توان استنتاج کرد که به دلیل نبود منابع کافی بعضی از پژوهشگران در تشخیص مهرهای اشکانی دچار اشتباه می شوند. برخی از پژوهشگران مهرهای اشکانی را به دوره سلوکی و برخی دیگر آن را به دوره ساسانی نسبت می دهند. ولی در مقاله حاضر نشان داده خواهد شد که مهرهای اشکانی مانند دیگر پدیده های هنری متاثر از دورهای قبل و تاثیرگذار بر روی مهرهای شماره بعد از خود یعنی مهرهای ساسانی است. جنس مهرها و مهرهای انگشتری وستمین متنوع و از جنس سنگ عقیق، نقره، آهن و مفرغ است.  نقوش انسانی، حیوانی، گیاهی، هندسی، پرنده، نقش سوار و نقش آتشدان از جمله نقوش یافت­ شده در روی مهرهای وستمین است. در استفاده از مهرها به عنوان هدیه، جنسیت متوفی مطرح نبوده و این آثار علاوه بر مردان، به همراه زنان نیز به دست آمده اند. به نظر می رسد که مهرهای وستمین در گروه مهرهای شخصی قرار می گیرد. با توجه به مقایسه مهرهای وستمین با مهرهای محوطه اشکانی ولم، مرسین چال، حسنی محله، خرم رود و نوروز محله باید گفت مهرهای وستمین مربوط به دوره اشکانی است.

Keywords:

اشکانی , مهر , مهر انگشتر , نقش , وستمین