ارزیابی سطح تنش خشکی مو ثر برای میزان تحمل به کم آبی ژنوتیپ های چغندرقند

بحران آب یک عامل محدود کننده عمده برای کشاورزی در تمام مناطق خشک و نیمه خشک جهان است. شناسایی ژنوتیپ ها برای تولید ارقام متحمل به خشکی مستلزم ارزیابی عملکرد شکر آنها در شرایط کم آبیاری است. بنابراین اعمال سطح تنش خشکی موثر، در ارزیابی ژنوتیپ ها برای تحمل به خشکی کاملا ضروری است. بدین منظور چهار ژنوتیپ تحت هشت تیمار آبیاری با استفاده از طرح کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار طی سال های۱۳۸۷و ۱۳۸۸ در مرکز تحقیقات کشاورزی همدان مورد ارزیابی قرار گرفت. هشت تیمار آبیاری شامل سه تیمار آبیاری نشتی بعد از ۸۰، ۱۳۰ و ۱۸۰ میلی متر، دو تیمار آبیاری قطره ای شامل آبیاری بعد از ۳۰ میلی متر با تامین ۱۰۰ درصد و آبیاری بعد از ۳۰ میلی متر با تامین ۵۰ درصد آب مورد نیاز چغندرقند و سه تیمار آبیاری قطره ای بعد از ۸۰، ۱۳۰ و ۱۸۰ میلی متر بر اساس تبخیر تجمعی از تشتک، اعمال شد. تیمارهای آبیاری در کرت های اصلی و چهار ژنوتیپ در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر برهمکنش بین ژنوتیپ ها و آبیاری برای شاخص حساسیت به خشکی، در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود. کاهش عملکرد شکر ژنوتیپ های چغندرقند در اثر کاهش مقدار آب (آبیاری قطره ای بعد از ۳۰ میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر با تامین ۵۰ درصد آب مورد نیاز) شدیدتر از دور های مختلف در هر دو روش آبیاری بود. نتایج نشان داد که آبیاری نشتی، روش کارآمد و موثری برای ارزیابی تحمل به خشکی ژنوتیپ های چغندرقند نیست. بنابراین، به منظور ارزیابی تحمل به خشکی ژنوتیپ ها در برنامه های اصلاحی و تولید ارقام متحمل به خشکی، روش آبیاری قطره ای پس از تبخیر تجمعی ۳۰ میلی متری با تامین ۵۰ درصد نیاز آبی چغندرقند، به عنوان روش و سطح تنش خشکی موثر معرفی می شود.

Keywords:

عملکرد شکر , شاخص حساسیت به خشکی , آبیاری قطره ای , دورهای مختلف آبیاری