بررسی روند تغییرات زمانی و مکانی در چندک های حدی کمینه و بیشینه دما در ایران

تغییراقلیم به هرگونه تغییرات در شرایط آب و هوایی گفته می شود که در طول زمان اتفاق می افتد. این تغییرات ممکن است در میانگین سری داده ها دیده نشود بلکه در چندک هایی از سری با شدت های مختلف رخ دهد که بررسی آن توسط رگرسیون چندک امکان پذیر است. در این پژوهش به منظور بررسی تغییرات زمانی و مکانی بیشینه و کمینه دمای روزانه در فصل های مختلف در ایران، پس از برازش رگرسیون چندک بر روی ۱۰۲ ایستگاه هواشناسی با دوره آماری ۱۳۹۵-۱۳۶۶ (۱۹۸۷-۲۰۱۶)، شیب روند در چندک های مختلف محاسبه و پس از مقایسه نتایج آن با نتایج رگرسیون خطی معمولی به صورت مکانی پهنه بندی شدند. نتایج نشان داد که مقادیر حدی کمینه و بیشینه دما در اغلب مناطق ایران دارای روند معنی­دار بوده است. بیشترین شیب های روند افزایشی در فصل بهار و تابستان مربوط به چندک پایینی دما (۰۵/۰) و در نیمه شرقی ایران (شیب> ۱/۰ درجه در سال)، اما در پاییز و زمستان به ترتیب مربوط به چندک بالایی دما (۹۵/۰) در نواحی شرقی (شیب> ۰۵/۰ درجه در سال) و چندک­های میانی و بالایی (۵/۰ و ۹۵/۰) در شمال غربی و غرب (شیب> ۱۵/۰ درجه در سال) بوده است. با این­حال یک روند کاهشی برای مقادیر پایین (۰۵/۰) دمای پاییز در نیمه­ی شمالی و غرب ایران (شیب< ۰۲/۰- درجه در سال)  وجود داشت. همچنین مقایسه نتایج دو روش رگرسیونی بیانگر آن است که بیشتر چندک ها شیبی متفاوت با شیب رگرسیون حداقل مربعات داشتند و اختصاص شیب خط رگرسیون مربعات معمولی برای روند تغییرات دما در کل سری صحیح نمی باشد. در نهایت می توان بیان کرد که تغییر اقلیم در بیشینه و کمینه دمای روزانه در ایران اتفاق افتاده است اما شدت این تغییرات در فصل ها، چندک ها و بخش های مختلف، متفاوت است.

Keywords:

کمینه و بیشینه دمای روزانه , رگرسیون چندک , رگرسیون خطی معمولی , روند , ایران