بررسی رابطه تغییرات مکانی ترسیب کربن خاک با عناصر اقلیمی دما و بارش در سال های اخیر (منطقه مطالعه حوضه آهنگران)

شناخت عوامل فیزیکی و مدیریتی موثر بر ذخیره کربن آلی درخاک می توان به ارتقاء باروری خاک و حفظ محیط زیست کمک کند. بنابراین بررسی رابطه تغییرات مکانی ترسیب کربن خاک با عناصر اقلیمی دما و بارش جهت مطالعه و بکارگیری روش های کاربردی برای محاسبه میزان ترسیب کربن مدل های مطالعاتی هم چون RothC اهمیت فراوانی دارند. در مطالعه حاضر کارایی مدل RothC جهت برآورد کربن آلی ذخیره شده در مراتع کوهستانی حوزه مرگ سرفیروزآباد، استان کرمانشاه مورد بررسی قرار گرفته است. نمونه گیری در قالب یک طرح تصادفی مدیریت شده با  استفاده از ۴۵ نقطه شعاع ۲۰ کیلومتری در خاک سطحی انجام گرفت. ورودیهای مدل شامل متغیرهای مستقل (اقلیمی با آمار ۲۵ ساله؛ بارندگی ماهانه، تبخیر و تعرق ماهانه، متوسط دمای هوا) و بافت خاک و پوشش گیاهی منطقه می باشد. خروجی مدل شامل کربن آلی خاک با چهار بخش فعال ([۱]IOM)، ([۲]DPM)، ([۳]RPM)، ([۴]BIO) و یک بخش جدا([۵]HUM)  بود که هر بخش بسته به ویژگی های خودش تجزیه می شود. در این پژوهش سه دوره زمانی نمونه برداری گردید که به ترتیب سال های ۱۳۸۰، ۱۳۸۹ و آخرین آمار در پاییز ۹۶برداشت شده است. نهایتا  مدل RothC بعد از کالیبراسیون در دورهای برداشت ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۹ برای ۱۳۹۶ اجراشد و مشخص شد پارامتر تغییرات آب و هوایی اثر شدیدی بر ذخیره کربن آلی دارد. بنابراین خطای RMSE برای مدل مورد نظر کمتر از ۰.۱۱ و هم چنین MBI به ۰.۰۵ رسیده است که سبب شده فاکتور کارکرد مدل ۰.۹۶- باشد و دقت بالای مدل RothC مورد تاکید قرار میگیرد. نتایج نشان می دهد که مقدار کربن کل ذخیره برای مراتع ۴.۴۸ تن درهکتار و این مقدار در کشاورزی سطح پایین تری دارد و به مقدار ۴.۳۶ تن در هکتار می رسد. در کل کلیه شاخص ها نشان دهنده اثر زراعت بر تضعیف ذخیره کربن در تمام مراحل دارد.

Keywords:

Roth C , پوشش زمین , تغییرات آب و هوا , کوهستان