اثرات توپوگرافی بر تنوع و غنای گونه ای مراتع بیابانی و خشک (مطالعه موردی: مراتع تنگ لایبید یزد)

گرادیان های محیطی و تغییر شکل زمین سبب تغییرات تدریجی عوامل غیرزنده می شوند که روی تراکم و توزیع گونه ها تاثیرگذار بوده و برای پراکنش فضایی تنوع گیاهی مهم می باشند. درک فرایندهای اکولوژیکی مرتبط با گرادیان های ارتفاع منجر به تغییرات احتمالی اقلیمی در جوامع می شود. برای مطالعه تنوع و غنای گونه ای در مرتع مورد نظر دو دامنه شرقی و غربی در سه طبقه ارتفاعی ۲۴۰۰-۲۰۰۰، ۲۸۰۰-۲۴۰۰ و ۳۲۰۰-۲۸۰۰ متر ارتفاع از سطح دریا انتخاب شدند، نمونه برداری به صورت تصادفی- سیستماتیک انجام شد، بدین ترتیب که در هر طبقه ارتفاعی سه ترانسکت ۱۰۰ متری به صورت عمود بر شیب به فاصله ۱۰۰ متر از همدیگر مستقر و در روی هر ترانسکت ۱۰ پلات دو مترمربعی و در مجموع ۱۸۰ پلات (دو متر مربعی) در منطقه مستقر و اندازه گیری شدند. سپس با استفاده از نرم افزار PAST شاخص های مهم اکولوژیکی از قبیل غنا، تنوع و یکنواختی محاسبه شدند. تجزیه و تحلیل آماری این شاخص ها نشان داد که بیشترین تنوع مربوط به طبقه ارتفاعی ۲۸۰۰-۲۴۰۰ و ۳۲۰۰-۲۸۰۰ متر و کمترین آن مربوط به طبقه ارتفاعی ۲۴۰۰-۲۰۰۰ متر می باشد. تنوع در جهت های شرقی و غربی دارای اختلاف معنی دار نبوده است. طبقه ارتفاعی ۲۴۰۰-۲۰۰۰ متر با جهت شرقی دارای بیشترین یکنواختی و کمترین غنا می باشد. در ارتباط با غنا نیز در دو طبقه بالایی ارتفاع (۲۸۰۰-۲۴۰۰ و ۳۲۰۰-۲۸۰۰ متر) بیشترین مقدار غنا وجود داشته است و کمترین مقدار غنا در ارتفاع پایین تر بوده است. با این حال غنا در دامنه غربی بیشتر از دامنه شرقی می باشد. کمترین یکنواختی در طبقه ارتفاعی ۲۸۰۰-۲۴۰۰ متر مشاهده شد و دامنه های شرقی و غربی دارای یکنواختی یکسانی بوده اند. به طور کلی با افزایش ارتفاع از سطح دریا تنوع و غنا در جهت جغرافیایی غربی افزایش یافته است زیرا بیش از هفتاد درصد فراوانی بارش ها در جهت دامنه غربی می باشد و در ارتفاع بالای ۲۸۰۰ متر به علت برودت هوا از مقدار غنا کاسته شده است.

Keywords:

ارتفاع از سطح دریا , تنوع گونه ای , غنا , جهت جغرافیایی , یکنواختی , Past