تحلیل فقهی- حقوقی ضمان غرور با تاکید بر ماده ۵۲۶ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲

از گذشته، آثار حقوقی مبتنی بر ترجیح ضمان مباشر در اجتماع سبب و مباشر بوده است. ماده ۵۲۶ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ظاهرا از این تصور غالب عدول کرده است. قاعده غرور یکی از مصادیق اجتماع مباشر و سبب است. مطابق با نظر مشهور فقها، به جهت مختار بودن مغرور در اتلاف، وی مسئول اولیه جبران خسارت است؛ هرچند سبب موثری همراه با وی وجود داشته باشد. از این رو، گفته شده است هر واقعه یک انتساب دارد و انتساب آن به مغرور است و اگر ضمان نهایی برعهده غار قرار می گیرد به سبب حکم خاص ضمان غرور است. برخی فقهای معاصر این حکم را عادلانه ندانسته و ضمان اولیه غار را با قاعده تسبیب توجیه نموده اند. ماده ۵۲۶ عوامل ذهنی را موثر در تشخیص ضمان سبب و مباشر دانسته و به این سبب در قسمت اخیر آن ماده، جهل یکی از موجبات اقوی بودن سبب از مباشر اعلام شده است. انتساب عرفی خسارت در ماده ۵۲۶ مورد تاکید است و از طرفی در مواد دیگر قانون، معیار قابلیت پیش بینی ضرر در تشخیص انتساب خسارت مشاهده می شود؛ از این رو، اتلاف با غار که موجب فریب مغرور شده و برای وی تحقق خسارت قابل پیش بینی بوده است، تناسب بیشتری دارد.

تحلیل فقهی- حقوقی ضمان غرور با تاکید بر ماده ۵۲۶ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ Keywords:

اراده واسط مختار , اکراه , رابطه سببیت , غرور , نظریه تناسب