ارزیابی آلودگی نهشته های تالاب های جنوب و سواحل باختری دریاچه ارومیه

دریاچه ارومیه که یک فرورفتگی زمین ­ساختی در شمال باختر ایران است که سالانه دریافت کننده مقادیر زیادی رسوبات فرسایش یافته از ساختارهای زمین­ شناسی و مواد باطله حاصل از فعالیت­ های صنعتی، معدن کاری و کشاورزی است. در این پژوهش، تعداد ۱۵ نمونه سطحی از رسوبات ماسه­ ای و ماسه گلی به صورت متمرکز از ناحیه مورد مطالعه برداشت و تحت آنالیز عنصری قرار گرفته است. بر مبنای میانگین تمرکز عناصر فلزی در رسوبات ناحیه مورد مطالعه، شدت آلوده کننده های فلزی به ترتیب شامل Al>Fe>Mn>Ba>Cr>Ni>Zn>Cu>Co است. میزان تمرکز Ni ،Mn و Cr به ویژه در ایستگاه های جنوبی و جنوب باختری دریاچه در حد بالاتری از consensus-based PEC و استاندارد ایران بوده که بیانگر احتمال نسبتا بالای بروز اثرات زیستی نامطلوب این فلزات در این ایستگاه ­ها است. میانگین عامل غنی شدگی در ایستگاه­ های مورد مطالعه تاثیر فعالیت های صنعتی و معدن کاری در غنی­ شدگی بیشتر عناصر فلزی به ویژه Ni ،Cr و Cu (آلودگی متوسط تا نسبتا شدید) در ایستگاه ­های جنوبی و جنوب باختری و Cu (نسبتا شدید) در سایت جبل را نشان می دهد. میانگین عامل غنی شدگی برای عناصر Ni ،Cr ،Cu و تا حدی Mn به ویژه در ایستگاه ­های جنوبی و جنوب باختری دریاچه آلودگی متوسط تا قابل توجه را نشان می دهد. درجه آلودگی اصلاح شده برای تمامی ایستگاه­ ها به جز ایستگاه جبل کندی در جنوب باختر دریاچه که دارای آلودگی متوسط است، آلودگی پایین را نشان می دهد. عامل تجمع زمین شناختی برای تمامی ایستگاه­ ها در حد عدم آلودگی تا آلودگی متوسط است. به طور کلی، غلظت عناصر فلزی سمی در رسوبات مورد مطالعه (به جز Cu و Ni) به لحاظ مخاطرات زیست محیطی پایین است.

Keywords:

دریاچه ارومیه , ژئوشیمی رسوبی , آلودگی , آنالیز خوشه ای