تحلیل استعاره های مفهومی حوزه عشق در کتاب «اوراق الورد» از مصطفی صادق الرافعی

استعاره مفهومی که برای اولین بار با کتاب «استعاره­ هایی که با آن زندگی می­کنیم»(۱۹۸۰) از لیکاف و جانسون شروع شد، استعاره را  نه ابزاری برای زیبایی آفرینی و ابداع هنری بلکه ابزاری برای تفکر می­ داند که به طور خودکار در زندگی بشر جریان دارد؛ معانی ثانوی و اغراض بلاغی متکلم همواره ورای پرده ­های ناپیدای مجاز و از جمله استعاره مفهومی پنهان است و تحلیل استعاره مفهومی در متون ادبی لایه­ های پنهان معانی و اغراض نهفته ادیب را برای مخاطب آشکار می­ سازد.  کتاب «اوراق الورد» (۱۹۳۱) از نظر محتوا و شکل خلاقانه ­ترین کتاب «مصطفی صادق الرافعی» (۱۸۸۰-۱۹۳۷) است که به مرحله نضج کامل رسیده  است. موضوع این کتاب عشق و سرشار از تصویرسازی­ های بدیع است. اما باید دید نویسنده عشق را چگونه با استعاره­ مفهوم ­سازی کرده است. مقاله پیش رو به شیوه توصیفی - تحلیلی انجام شده است و سعی دارد که با تکیه بر نظریه جورج لیکاف و مارک جانسون استعاره ­های مفهومی این رمان را تحلیل کند. هدف از پژوهش حاضر شناخت انواع استعاره­ های مفهومی و تصویری عشق در اوراق الورد است. یافته­ ها نشان داد که رافعی مفاهیم حوزه عشق را در قالب استعاره­ های تصویری و ساختاری زیبا با مفاهیمی چون عطر، شیشه عطر، سحر، نور، گل، آتشفشان، حیوان وحشی و انسان مفهوم ­سازی کرده و  نور محوری­ ترین واژه  در مفهوم ­سازی عشق است.  رافعی در واقع با استعاره ­های تخیلی و خلاق و جدید معنای جدیدی به عشق بخشیده است و چون در مفهوم­ سازی عشق هدفی عرفانی را دنبال می­ کند همه چیز را خوب و زیبا جلوه می­ دهد و نکات منفی عشق را ورای استعاره ­های زیبا پنهان می ­سازد. همچنین او با سبک خاص خود استعاره­ های مفهومی را در یک ساختار گردآورده و تناظرها را بیان کرده است.

Keywords:

استعاره مفهومی , حوزه عشق , اوراق الورد , مصطفی صادق الرافعی