جایگاه نور طبیعی در معماری خانه سنتی ایران (نمونه اقلیم معتدل و کوهستانی قلعه والی استان ایلام)

نور شفاف ترین نرمترین آسانترین و ارزانترین مواد ساختاری موجود در تولید کیفیت ها واشیایمورد نیاز محیط انسانی است چیزی است که امکان شخصیت سازی وحیات بخشیدن بهفعالیتهای روزمره و باز نمائی زندگی در تصورات و حالات روانی متغیر را فراهم می سازد نور نهتنها نقش مهمی در ارزش گذاری بر عناصر معماری دارد بلکه یکی از عوامل مهم تعیین کنندهفضا نیز محسوب می شود . نور نه تنها به جهت ماهیت بلکه برای تعیین زمان مقدس است . نوردر معماری می تواند با رنگ ها و جلوه های متفاوت موجود تغییر یک مکان شود . زیرا نور درفصول مختلف و در اقلیم های متفاوت چهره خاص خود را دارد . برای مثال در صحرایی استوایی،تابش به قدری شدید است و سایه ها آنقدر کوتاه هستند که اشیا به چشم بیننده ، مرتعش ودر حال ذوب شدن می آیند . به همین ترتیب نور موجود در مناطق کوهستانی ، جنگلی و یاسواحلی نیز ویژگی های مکانی مخصوص به خود را دارند و از دیگر مناطق متمایز هستند.تحقیقی در مجموعه قلعه والی استان ایلام مربوط به عهد قاجار که دارای حیاط ها و فضاهایمتفاوت است، انجام شد . در این مقاله ویژگی نورپردازی تعدادی از فضاهای منتخب این خانه کهاز نظر شکل هندسی فضا، وضعیت و موقعیت نورگیر، محل قرارگیری در مجموعه و کاربری فضامتفاوت هستند، بررسی شده و رابطه بین تصمیمات طراحانه معمار و کیفیت نورپردازی فضامعرفی می گردد در این تحقیق سعی شده است با انجام تحقیقات میدانی گردآوری شده وهمچنین استفاده از کتب راهنما شرایط نوری هر فضا از نظر میزان روشنایی، تنوع و یکنواختیتوزیع نور و کیفیت بصری حاصل از آن با توجه به کاربری فضا تحلیل شده. جمع بندی کلیحاکی از آن است که استفاده از نور در معماری، علاوه بر رفع نیازهای مادی و معنوی انسان،نوعی صرفه جویی در مصرف انرژی فسیلی ست. فلذا نور یکی از ارکان طراحی محسوب می شده است.

Keywords:

نورپردازی , نور در معماری , کیفیت نورپردازی , توزیع نور , کیفیت بصری مقدمه