تحلیل اثر بخشی احداث زهکش حائل بر روند تغییرات پوشش گیاهی (مطالعه موردی زهکش حائل شوره زار دشت قزوین)

شرایط آب و هوایی و ویژگی­های خاک همچون شوری از عوامل بسیار مهم و تاثیرگذار در پوشش گیاهی هر منطقه هستند. شور شدن آبهای زیرزمینی و انباشتگی نمک در لایههای سطحی خاک در اثر تبخیر و خیز مویینگی، موجب ایجاد شورهزار در بخشی از دشت قزوین شده که آثار سوئی را در رشد گونههای گیاهی در محدوده­ای به گستره ۶۰ هزار هکتار داشته است. به منظور کنترل اثرات مخرب توسعه شوره­زار در منطقه، زهکش حائل در هسته مرکزی شوره­زار احداث شده است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل اثر بخشی احداث زهکش حائل بر روند تغییرات شوری خاک و پوشش گیاهی در طی ۵ سال، با احداث ۱۰ قرق انجام گرفت. جهت بررسی اثرات احداث زهکش، تحلیل آماری به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام شد. نتایج اندازه گیری ها نشان دهنده آن است که هدایت الکتریکی خاک عمقی به طور میانگین ۱۸ درصد بیشتر از هدایت الکتریکی خاک سطحی است. نتایج مقایسه میانگین هدایت الکتریکی خاک بر پایه روش دانکن نشان داد میانگین هدایت الکتریکی خاک در سال ۱۳۹۲ دارای بیشترین مقدار و در سال چهارم پس از شروع تحقیق  دارای کمترین مقدار بوده است. با توجه به آنکه عمده منبع آبشویی خاک در محدوده قرق­های احداث شده، رواناب مسیل­ها­ می­باشد لذا مهمترین علت تغییرات هدایت الکتریکی خاک با گذشت سال­های مختلف را می­توان به میزان بارندگی بهاره مرتبط دانست. نتایج تحلیل آماری نشان داد هدایت الکتریکی خاک به صورت تدریجی با گذشت سال­های مختلف در قرق­های احداث شده، کاهش داشته است. نتایج آزمون تجزیه واریانس درصد پوشش گیاهی در قرق های احداث شده نیز نشان داد احداث زهکش حائل تاثیر بسیار معنی داری بر تغییرات پوشش گیاهی، با گذشت سال های مورد مطالعه داشته و محدوده اثر گذاری زهکش حائل بر تغییرات پوشش گیاهی تا فاصله ۳۰۰ متری از زهکش بوده است.

تحلیل اثر بخشی احداث زهکش حائل بر روند تغییرات پوشش گیاهی (مطالعه موردی زهکش حائل شوره زار دشت قزوین) Keywords:

تحلیل آماری , تجزیه واریانس , روش دانکن , هدایت الکتریکی