بررسی اثر همزمان شوری خاک و آب آبیاری بر شوری نهایی خاک و عملکرد کمی و کیفی و کارایی مصرف آب کلزا

شوری خاک در طول فصل رشد تحت تاثیر شوری آب آبیاری، متغیر است. بنابراین، فرض ثابت­بودن شوری خاک در طول فصل رشد نمی­تواند شرایط واقعی رشد گیاه را در مزرعه شبیه­سازی کند. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی برهمکنش شوری آب آبیاری (در شش سطح ۲/۱، ۴، ۶، ۸، ۱۰ و ۱۲ دسی­زیمنس بر متر) و شوری عصاره اشباع خاک در ابتدای فصل (در سه سطح ۳، ۵/۴ و ۶ دسی­زیمنس بر متر) بر رشد، اجزاء عملکرد، عملکرد کمی و کیفی و کارایی مصرف آب گیاه کلزا رقم هایولا ۴۰۱ انجام شد. برای این منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه گرگان به اجرا در آمد. نتایج نشان داد که برهکمنش شوری ابتدایی خاک و شوری آب آبیاری بر شوری نهایی خاک معنی­دار است. با این حال، بر اساس تحلیل همبستگی و رابطه رگرسیونی، وابستگی شوری نهایی خاک به شوری آب آبیاری بیشتر از شوری ابتدایی خاک است. شوری آب و خاک تاثیر معنی­داری بر تعداد شاخه فرعی و شاخص برداشت نداشت ولی موجب افزایش معنی­دار تعداد روز تا گلدهی و کاهش معنی­دار صفات تعداد روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته و ارتفاع اولین غلاف از سطح زمین، قطر ساقه، طول غلاف، تعداد دانه در غلاف، تعداد غلاف در بوته و عملکرد بیولوژیکی شد. با توجه به مقاومت بالای گیاه کلزا به شوری، عملکرد و کارایی مصرف آب (اقتصادی و عملکردی) تحت تاثیر شوری خاک قرار نگرفت ولی شوری آب آبیاری به دلیل واردکردن تنش­های ناگهانی شوری متعدد به گیاه موجب کاهش معنی­دار آن شد. همچنین برهمکنش شوری آب آبیاری و شوری خاک بر صفات درصد روغن، عملکرد روغن و کارایی مصرف آب روغن معنی­دار بود؛ به­طوری که افزایش شوری آب آبیاری از ۲/۱ به ۱۲ دسی­زیمنس بر متر در سطوح شوری خاک ۳، ۵/۴ و ۶ دسی­زیمنس بر متر به­ترتیب منجر به ۱/۱۰، ۳/۷ و ۵/۱۰ درصد کاهش درصد روغن و ۲۳، ۱۸ و ۲۸ درصد کاهش عملکرد و کارایی مصرف آب روغن شد.

Keywords:

برهمکنش , روغن کلزا , شوری خاک و آب , شوری متغیر , کارآیی مصرف آب