اوضاع سیاسى و اجتماعى فارس در جنگ جهانى اول 1918-1914 م

با توجه به پیوستگى اثرات و نتایج عملکردهاى تاریخ معاصر [ ایران] در زندگى سیاسى،اجتماعى و روزمره، حساسیت شناخت آن دو چندان شده است و به همین علت اشتیاق به کشف و فهم آن، جذابیت تاریخ معاصر ایران را افزایش داده است. به خصوص با آمیختگى اثرات ونتایج انقلاب مشروطیت و جنگ بین الملل اول که به نوبه ى خود از تحولات مهم نیمه ى اول قرن بیستم به شمار مى رود، نیاز به شناخت آن حوادث را على رغم اعلام بى طرفى ایران هرچند کهنتایج آن را به طور دردناکى تحمل نموده، به وجود آورده است و در همین زمان تجربه ى تحقق نظام سوسیالیسى در همسایگى ایران اوضاع را به شکل پیچیده اى جلوه داده است.از این روست که حوادث و وقایع این دوره از تاریخ ایران، اهمیت ویژه اى مى یابد. اگرچه در حوادث جنگ بین الملل اول، تمام نقاط ایران به یک شکل تحت تأثیر قرار نگرفت؛ به طورىکه شمال و جنوب و غرب کشور بیش از هرجاى دیگر تحت فشار مستقیم جنگ قرار داشت و قراردادهاى 1915-1907میان دو امپریالیسم انگلستان و روسیه مبین حساسیت این مناطق در سیاست هاى دو قدرت بین المللى آن زمان بود. فارس به طور ملموس بیش از هر منطقه ى دیگر مورد توجه کمپانى هند شرقى و دولت انگلستان بود. حفظ سرزمین هند، تسلط بر خلیج فارس وتوجه به ایالت فارس و به خصوص با پیدایش نفت، تسلط انگلستان را بر جنوب ایران افزایش داد. گسترش نفوذ سیاسى و اقتصادى روسیه در شمال و هم زمان برخورد منافع آن دولت با انگلستان،وساطت دولت فرانسه را با قرارداد ( 1907 م) به وجود آورد. قرارداد ( 1915 م) فارس، بلوچستان و خوزستان را به طور کامل به انگلستان واگذار کرد و با انقلاب روسیه سرانجام رقیب سرسخت آسیایى انگلستان از میدان رقابت به طور موقت کنار رفت و ایران و به خصوص فارس به طور کامل تحت تسلط قدرت انگلستان قرار گرفت