اثر بخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل بر همدلی و مسئولیت پذیری زوجین

زمینه و هدف: خانواده در حکم بافت سلولی برای اندام های اجتماعی عمل می کند و بهترین محیط برای وحدت زن و مرد محسوب میشود. همدلی و مسئولیت پذیری زوجین در زندگی زناشویی یکی از اساسی ترین عوامل حفظ و سلامت خانواده و همچنین جامعه است. درمان تحلیل رفتار متقابل یکی از روش های کارآمد در زمینه ارتقا روابط بین فردی و افزایش کیفیت زندگی زناشویی محسوب میشود که ساختار روانشناختی انسان را به تصویر میکشد و به افراد کمک می کند تا نحوه عملکرد انسان ها و چگونگی آشکارسازی شخصیت خودشان در قالب رفتارهایشان را دریابند. این درمان برای اولین بار در سال ۱۹۶۰ توسط اریک برن معرفی گردید. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر بخشی درمان تحلیل رفتار متقابل بر همدلی و مسئولیت پذیری زوجین انجام شده است.روش پژوهش: روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون است. جامعه اماری این پژوهش شامل کلیه زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر اصفهان در تابستان ۱۴۰۱ بود. نمونه پژوهش که شامل ۳۰ نفر از زوجین بوده است به صورت نمونه گیری در دسترس از جامعه انتخاب شده و در دو گروه کنترل و گواه به صورت تصادفی دسته بندی شدند. ابتدا از هر دو گروه پیش آزمون گرفته شد و سپس گروه آزمایش تحت ۱۲ جلسه درمان و آموزش تحلیل رفتار متقابل که محتوای آن بر گرفته از نظریه اریک برن و کتاب تحلیل رفتار متقابل استوارت جونز بود قرار گرفتند و در انتها از گروه آزمایش و گواه پس آزمون گرفته شد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه مسئولیت پذیری کالیفرنیا (CPI) و پرسشنامه همدلی (EES) استفاده شد تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل کواریانس چند متغیره انجام شد برای این منظور از نرم افزارspss نسخه ۲۱ استفاده شد.یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد درمان تحلیل رفتار متقابل میتواند باعث افزایش نمره مسئولیت پذیری زوجین شود همچنین درمان تحلیل رفتار متقابل میتواند باعث بهبود و افزایش همدلی در زوجین شود. نتیجه گیری: درمان تحلیل رفتار متقابل با افزایش آگاهی باعث بهبود روابط بین فردی و بهبود خود آگاهی در فرد میشود. همچنین این درمان شناخت فرد را نسبت به پیام های مبادله شده در روابط افزایش میدهد. درمان تحلیل رفتار متقابل با شناساندن سه گانه شخصیتی والد بالغ و کودک به فرد باعث بهبود عملکرد های فردی از جمله مسئولیت پذیری میشود. به صورت کلی میتوان گفت آموزش تحلیل رفتار متقابل میتواند باعث افزایش همدلی و مسئولیت پذیری زوجین شود. از آنجایی که دو عنصر همدلی و مسئولیت پذیری بر کیفیت زندگی زناشویی موثر است. توصیه میشود بسته آموزشی تحلیل رفتار متقابل در اختیار زوجین قرار گیرد.

Keywords:

تحلیل رفتار متقابل , مسئولیت پذیری , همدلی , ازدواج