بررسی و تحلیل کارکرد رنگ در شعر پایداری افغانستان براساس نظریه ماکس لوشر؛ مطالعه موردی اشعار خلیل الله خلیلی

ادبیات فارسی معاصر افغانستان، متاثر از عوامل اجتماعی و فرهنگی انقلاب مشروطه و سپس کودتای هفتم ثور (۷اردیبهشت)، متحول و زمینه­ساز شکل گیری جریان های متفاوت شعری شد که هریک شعر را برمبنای اندیشه­های آرمان گرایانه خویش تفسیر می­کردند. شاعران این جریان­های شعری از رنگ ها نیز، به عنوان ابزاری برای بیان اهداف سیاسی و اجتماعی خود، بهره برده اند؛ به ویژه شاعران جریان پایداری، از سرآمدترین جریان­های شعر معاصر افغانستان، در بیان افکار خود، از طیف های مختلف رنگ­ها استفاده کرده اند. رنگ ها، به سبب نقش مهمشان در بازتاب شخصیت عاطفی و معنوی افراد، در علم روان شناسی مدرن نیز موردتوجه قرار گرفته­اند. یکی از آزمون­هایی که براساس کیفیت کاربرد رنگ­ها می تواند وضعیت روحی و روانی هنرمند را بازگو کند، نظریه روان شناسی رنگ ماکس لوشر است. پژوهش حاضر به شیوه توصیفی-تحلیلی انجام گرفته و اهمیت آن در این است که مطالعه­ روشمند شعر پایداری افغانستان می تواند ما را با لایه های پنهان و نحوه تفکر شاعران این جریان آشنا سازد.بررسی موردی کارکرد هشت رنگ­ کاربردی لوشر در اشعار خلیل الله خلیلی، طلایه­دار شعر مقاومت و پایداری افغانستان، نشان می­دهد کاربرد وافر رنگ سرخ و سیاه در وضعیت نخست نشان­دهنده گرایش شاعر به مفهوم قیام و مبارزه علیه  استبداد و نابسامانی های اجتماعی است؛ همچنین بسامد رنگ سبز و آبی در وضعیت دوم، که حاکی از وضع واقعی است، تمایل و امید شاعر به زندگی بهتر، پایان تجاوز و ایجاد تحول عمیق در جامعه را نشان می دهد.

Keywords:

ادبیات معاصر افغانستان , شعر پایداری , خلیل الله خلیلی , روان شناسی رنگ , ماکس لوشر