شهروندی فراملی و انسجام اسلامی در عصر جهانی شدن

پسا ناسیونالیسم به معنای گذار از مولفه های حیات بخش دولت- ملت مدرن، دورنمای امیدوارکنندهای را برای انسجام و همراهی ملت های جهان در قالب هویتها و دغدغه های جهانی گشوده است. مولفه هایی مانند مردم، سرزمین، حکومت و حاکمیت از جمله ویژگی های نظام سیاسی مدرن یا دولت- ملت به شمار می روند. در رابطه با آثار منفی این مولفه ها میتوان به عدم امکان فراروی مشارکت ملتها در هویت، فرهنگ و جهان بینی ها جهانی و منطقه ای و محدود شدن آنها در همان چارچوب های سرزمینی، حکومتی و حاکمیتی اشاره کرد. دستاوردهای فرآیند جهانی شدن از جمله ایجاد جوامع اطلاعاتی و گسترش رسانه های ارتباطی بین المللی و سازمانیابی ملتها در قالب سازمان های مردم نهاد موجب گسترش مقوله هایی از جمله شهروندی فراتر از چارچوب دولت- ملت ها و اشاعه آن در حوزه ی نهادها و سازمانهای فراملی و فرو ملی و تضعیف مولفه های مزبور دولت ملت مدرن گردیده است. از طرفی یکی از دغدغه ها، موانع و مشکلاتی عمده- ای که در عرصه ی نظر و عمل در برابر همراهی و انسجام ملت های اسلامی در عصر مدرن وجود داشته است و همچنان به قوت خود باقی است دولت مدرن و مولفه های شکل دهنده آن بوده است، به نحوی که تاریخ بیداری اسلامی و تلاشهای اندیشمندانی از جمله سید جمال الدین اسدآبادی گواهی بر ادعا است. با توجه به این که مطابق فرموده مقام معظم رهبری انسجام اسلامی به معنای همراهی ملتهای اسلامی است، سوالی که در این مقاله مورد بررسی قرار میگیرد آن است که شکل گیری مقوله شهروندی فراملی در طی فرآیند جهانی شدن چه پتانسیل ها و ظرفیت هایی برای ایجاد انسجام اسلامی ایجاد کرده است؟ فرضیه ای که مطرح میشود آن است که جهانی شدن از ظرفیت ها و پتانسیل های ارزشمندی از جمله فراهم نمودن زمینه شکل گیری رسانه های ارتباطی فراملی اسلامی برای ارتباط ملت های اسلامی و آگاهی یافتن آنها از اخبار، حوادث و معضلات جهان اسلام و زمینه سازی برای تاسیس سازمان های مردمنهاد حول محورها و معضلات هویت اسلامی برخوردار است. بدیهی است فراهمشدن زمینه های مشارکت و همراهی ملتهای اسلامی در هویت اسلامی چشم اندازهای نوینی برای شکل گیری و شکل دهی انسجام اسلامی فراهم خواهد کرد. بنابراین سعی خواهد شد با استفاده از روش تحلیلی- تبیینی و بهره گیری از منابع کتابخانه ای و اینترنتی پتانسیل های شکل گیری شهروندی فراملی در عصر جهانی شدن برای ایجاد انسجام اسلامی مورد بررسی قرار گیرد.

Keywords:

انسجام اسلامی , پساناسیونالیسم , جهانی شدن , شهروندی فراملی