بررسی اصطلاحات نجومی و صور فلکی در دیوان آذربیگدلی

آذر بیگدلی (۱۱۹۵ - ۱۱۳۴ ه. ق) از شاعران دوره بازگشت ادبی محسوب می شودکه در شکل گیری شعر این دورهاز تاریخ ادبیات فارسی ، نقش مهم و به سزائی ایفا نموده است.با توجه به بهره گیری این شاعر از اجرام آسمانی و صورفلکی در اشعار دیوان خود،بررسی احکام نجومی دیوان وی،از جهت آشنایی بیشتر با سبک شعر ی و پی بردن به معنایابیات او مفید خواهد بود.در باب علم نجوم، کتب، فرهنگ اصطلاحات و مقالاتی با موضوع بررسی احکام آن در شعر برخیشاعران نوشته شده است اما پیرامون اصطلاحات فلکی در دیوان آذر پژوهشی یافت نشد. در این تحقیق، برای بررسیاصطلاحات فلکی موجود در دیوان آذر به روش مطالعه کتابخانه ای، ابتدا دیوان تصحیح شده و معتبر، مطالعه و کلمات وتعبیرات مهم و دشوار استخراج شد.سپس معنی ویا معانی هرکدام با توجه به معنی حقیقی یا مجازی یافت شده و درنهایت شاهد مثال آنها ذکر شده است. آن گاه با حفظ ترتیب الفبایی، هرکدام از کلمات و ترکیبات در جای خود ذکر شدهاند. سپس اهم لغات و ترکیبات مورد توجه قرار گرفت و واژگانی ک ه از اهمیت کمتری برخوردار بود حذف شد. در زمینهمنابع بیشتر از لغت نامه دهخدا و به ندرت از منابع دیگر استفاده شده است. در نهایت مجموعه ای فراهم آمد که ازحرف الف تا ی مرتب گردید.پژوهش پیش رو سعی دارد با بیان معنا و مفهوم اصطلاحات فلکی موجود در دیوان شاعر بهفهم بهتر اشعار وی یاری رساند .

Keywords:

آذربیگدلی , دیوان آذر , تقلید از قدما , سبک شعرقرن دوازده , لغت شناسی قرن دوازده , اصطلاحات نجوم و افلاک