بررسی تغییرات عناصر خاکی نادر و کمیاب برای تعیین خاستگاه میگماتیت های بروجرد

میگماتیت­ها بخشی از دگرگونی­های درجه­های بالا هاله دگرگونی بروجرد را تشکیل داده­اند. بر اساس بررسی­های سنگ نگاری، بخش روشن میگماتیت­ها بیشتر از کانی­های کوارتز، پلاژیوکلاز، فلدسپار پتاسیم و بیوتیت و بخش نیمه روشن میگماتیت­ها بیشتر از کانی­های پلاژیوکلاز، کوارتز، فلدسپار پتاسیم، بیوتیت، گارنت، آندالوزیت، سیلیمانیت، کردیریت، اسپینل و کروندم تشکیل شده­اند. بررسی­های زمین شیمیایی میگماتیت­ها نشان می­دهد که ترکیب سنگ رسوبی اولیه میگماتیت­ها پیش از دگرگونی شیل و پلیتی بوده است. محیط زمین ساختی تشکیل رسوب اولیه بر اساس نمودارهای تفکیک کننده مربوط به کرانه فعال قاره است. سنگ خاستگاه میگماتیت­های بروجرد بر اساس شیمی عناصر غیرمتحرک، سنگ­های آذرین حدواسط مانند آندزیت تا ریوداسیت تشخیص داده شد. مشاهده­های صحرایی، بررسی­های میکروسکوپی و داده­های زمین شیمیایی نشان می­دهد که در منطقه مورد بررسی میگماتیت­ها از ذوب بخشی هورنفلس­ها شکل گرفته­اند. پایداری و ناپایداری کانی­ها طی فرآیند میگماتیتی شدن متاپلیت­ها سبب کاهش یا افزایش عناصر خاکی نادر و کمیاب در متاپلیت­ها و میگماتیت­ها شده است. بر اساس ضریب توزیع عناصر نسبت به کانی­های مختلف، عناصر خاکی نادر سبک و سنگین به ترتیب (LREE و HREE) طی ذوب بخشی متاپلیت­ها بیشتر به وسیله کانی گارنت کنترل شده­اند. عناصر با قدرت یونی بالا (HFSE) مانند Th، Zr، Nb و Ta به وسیله بیوتیت و ایلمنیت کنترل و توزیع شده­اند. بررسی عناصر سنگ دوست مانند Sr، Ba و Rb نشان داد که پلاژیوکلازها و بیوتیت عامل اصلی کنترل و توزیع این عناصر هستند. بر اساس نمودار شبه مقطع P-T و مجموعه کانی­های کردیریت، فلدسپار پتاسیم، اسپینل و کروندم بیشینه دما ۷۵۰ درجه سانتی گراد و فشار ۷/۲ کیلوبار برآورد شد. بنابراین نفوذ توده مافیک در سنگ­های رسی دگرگون شده (متاپلیت­ها) سبب ایجاد هورنفلس­های رسی و میگماتیت­های ذوب بخشی در هاله دگرگونی خود شده است.

Keywords:

pseudosection , partition coefficient , metaelites , partial melting , migmatite , Boroujerd. , شبه مقطع , ضریب توزیع , متاپلیت , ذوب بخشی , میگماتیت , بروجرد.