بررسی اثر تغییر اقلیم گذشته بر روند ردپای آب زعفران در مناطق همگن اگروکلیماتیک خراسان

زعفران از کارآمدترین محصولات کشاورزی از نظر مصرف آب بوده و از نظر نیاز به عناصر غذایی نیز گیاهی کم­توقع محسوب می­شود. ایران بزرگ­ترین تولید کننده و صادرکننده زعفران در جهان است به­طوری­که حدود ۹۰% از تولید و سطح زیرکشت زعفران در دنیا متعلق به ایران است. ۹۶% زعفران ایران در خراسان تولید می شود. تحقیق حاضر با هدف بررسی تغییرات ردپای آب زعفران تحت تاثیر تغییر اقلیم گذشته طی دوره ی ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۶ در خراسان صورت گرفته است. براساس نتایج مناطق تولید زعفران در خراسان با کمک روش FCM به سه منطقه همگن اگروکلیماتیک تقسیم شد. میانگین وزنی ردپای آب کل زعفران در خراسان ۲۸۳۳ مترمکعب بر کیلوگرم است که سهم ردپای آبی و سبز به­ترتیب ۸۱/۸۹، ۱۱/۱۸و سهم ردپای آب خاکستری بسیار ناچیز و در حدود ۰۰۵/۰ درصد است؛ که بیشترین ردپای آب مربوط به شهرستان بجستان (کلاستر۲) (۸/۴۱۷۶ مترمکعب بر کیلوگرم) و کمترین ردپای آب مربوط به شهرستان بشرویه (کلاستر ۳) (۵/۱۶۰۹ مترمکعب بر کیلوگرم) می­باشد. متوسط ارزش اقتصادی زعفران ۶۱/۰ دلار برمترمکعب است که به ترتیب بیشترین و کمترین آن متعلق به شهرستان بشرویه و بجستان ( ۰۳/۱ و ۴۰/۰ دلار در هر مترمکعب) می­باشد. نتایج تحلیل روند عملکرد و ردپای آب زعفران نشان داد که اجزاء ردپای آب زعفران طی دوره آماری مورد مطالعه دارای روند کاهشی معنی­دار و عملکرد زعفران نیز طی این دوره دارای روند افزایشی می­باشد. همچنین روند متغیرهای اقلیمی نشان داد، دما رو به افزایش و رطوبت و بارش رو به کاهش است، اما این روند از نظر آماری بی معنی و ناچیز است.

Keywords:

تغییر اقلیم , ردپای آب , زعفران , آزمون رگرسیون چند متغیره , آزمون من-کندال