آشکار سازی اثر عناصر اقلیمی بر عملکرد گندم دیم استان مرکزی طی سه ده اخیر

بطور کلی نوسانات تولید و یا عملکرد متاثر از دو عامل مهم ، یکی مقدار و اثر بخشی هزینه ها که تغییرات آن نسبتاً کم و بطئی و دیگری شرایط آب و هوایی که از روزی به روز دیگر تغییر می کند، می باشد. تاثیر آب و هوا بر عملکرد گیاهان متفاوت می باشد، هر کدام تحت شرایط خاص به آب و هوا واکنش نشان می دهند. از طرفی چون عناصر اقلیمی عموماً با هم بر روی گیاه اثر می کنند ، لذا تعیین نقش یک پارامتر از سایر پارامترها کار بسیار دشواری می باشد. بطور کلی تحلیل آماری داده های مربوط به تاثیر آب و هوا بر تغییرات عملکرد در سالهای گذشته مناسب ترین روش مطالعه اثرات اقلیمی می باشد به عبارت دیگر از تحلیل همبستگی اثرات آب و هوا با عملکرد و انحراف آن طی سالهای متوالی از خط رگرسیون می توان نقش پارامترهای اقلیمی بر عملکرد را آشکار نمود. دراین تحقیق با استفاده از داده های ایستگاهای سینوپتیک هواشناسی استان مرکزی طی دوره آماری 30 ساله اخیر شامل میانگین دما ، میانگین حداکثر دما ، رطوبت ، بارش و عملکرد گندم دیم و بکار گیری نرم افزارهای متداول و روشهای آماری اثرات عناصر اقلیمی بر عملکرد مورد تحلیل قرار گرفت.نتایج نشان می دهد علی رغم اینکه افت و خیزهای در عملکرد گندم دیم دیده می شود ،روند کلی صعودی می باشد بطوریکه طی دهه سوم( 1390-1381 ) مقدار عملکرد دو برابر دهه اول (1360-1351) شده است. از تحلیل شاخص همبستگی بین عملکرد گندم دیم و پارامترهای اقلیمی مشخص گردید بیشترین همبستگی در رتبه اول بارندگی فصل بهار با 73 درصد، و بعد از آن بارندگی سالانه 68 در صد ،میانگین دمای بیشینه 67 در صد (با شیب بسیار کند) ، میانگین رطوبت نسبی 47 درصد و میانگین دما در فصل بهار 34 درصد می باشد. با توجه به اینکه بیشترین همبستگی مستقیم بین عملکرد گندم دیم و بارش وجود دارد ولی در عمل مشاهده می گردد با کاهش بارندگی ، عملکرد افزایش داشته است. لذا می توان نتیجه گرفت اثرات روند صعودی استفاده از نهاده های کشاورزی و بهبود مدیریت طی دهه اخیر باعث مخفی شدن اثر عناصر اقلیمی بر عملکردشده است.

آشکار سازی اثر عناصر اقلیمی بر عملکرد گندم دیم استان مرکزی طی سه ده اخیر Keywords:

استان مرکزی , عملکرد , عناصر اقلیمی