پیامدهای امنیتی -انتظامی بحران منابع آب با تاکید بر هیدروپولیتیک مناطق مرزی

پیامدهای تغییرات آب و هوایی بسیاری از جنبه های جوامع بشری را تحت تاثیر قرار می دهند. اما متاسفانه اثرگذاری پیامدهای تغییر اقلیم ، کمتر از لحاظ امنیتی و انتظامی مورد مطالعه و واکاوی قرار گرفته شده است . یکی از اثرات مهم نابهنجاریهای آب و هوایی ، تاثیر بر منابع آبی نواحی مختلف می باشد. دسترسی به منابع آبی مناسب یکی از بزرگترین چالش های قرن حاضر است ، زیرا از یک سو منابع آبی محدود است و از سوی دیگر مصرف و تقاضای آن همواره رو به فزونی است . از این رو وضعیت منابع آب نقش به سزایی در شکل گیری جریان روابط و حرکت توسعه در فضای جغرافیایی ایران ایفا خواهد کرد. با توجه به اهمیت روزافزون رقابت های آبی ، شناسایی ظرفیت های مثبت و منفی هیدروپولیتیکی کشور می تواند در راستای ارایه راهبردهای کلان و خرد راهگشای سیاست گزاران باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی است و با رویکرد توصیفی - به دنبال تحلیل سیستماتیک وضعیت فضایی منابع آب کشور (جریانهای آبی ورودی از کشورهای همسایه و بارش) بوده و تلاش می کند تا چالش های کم آبی و پیامدهای امنیتی - انتظامی ناشی از کمبود منابع آب خصوصا در مناطق مرزی و حاشیه ای را مورد شناسایی و تحلیل قرار دهد.کم آبی و بحران آب در ایران نتیجه عوامل فیزیکی و اقتصادی ناشی از مدیریت ضعیف منابع آب است . عوامل دیگری مانند بارش کم سالانه ، خشکسالی مداوم، دسترسی محدود به آب، افزایش جمعیت ، تغییر اقلیم ، پراکنش فضایی متفاوت آب، بهرهوری نامناسب آب در بخش های مختلف کشاورزی و عدم برنامه ریزی پایدار آب را نیز نمی توان نادیده گرفت . عوامل فوق سبب کاهش تدریجی فعالیت های کشاورزی، افزایش تنش و درگیری بر سر منابع آب، افزایش بیکاری و گسترش چرخه فقر، مهاجرت به شهرهای بزرگ و حاشیه نشینی ،خالی شدن سرزمین از جمعیت و بالا رفتن هزینه های تامین امنیت ، افزایش قاچاق، نارضایتی منطقه ای و گسترش فعالیت های واگرایانه ، گسترش فعالیت نیروهای فرامنطقه ای و ترویج تفکرات رادیکال و... شده است .اما یکی از راهکارهای حل معظل کمبود و آلودگی آب در ایران استفاده از سیستم مدیریت یکپارچه و پایش مداوم منابع آب کشور می باشد که شامل برنامه تصفیه و استفاده مجدد از آب است . نیاز است تا نیروی انتظامی نیز برای اجرایی شدن مدیریت بهینه آب با راه اندازی ”یگان ویژه رصد منابع آب” به رصد و پایش دایمی مصرف منابع آب در مناطق مختلف بپردازد.

Keywords:

ناهنجاریهای جوی , هیدروپولیتیک , بحران آب , مدیریت منابع آب , رودهای مرزی , ماموریت های ناجا