بازشناسی مولفه های نظام بصری پیرامونی مکان های مقدس در منظر شهری

بیان مسئله : در ادیان مختلف اماکن مقدس همواره کانون توجه بشر بوده، لذا بافت پیرامون این اماکن از جهت نظام بصری در منظر شهری اهمیت زیادی دارند. از بین رفتن اصالت این بناها به بهانه توسعه ، بهسازی و تسهیل امر زیارت موجب تغییرکالبد و بافت پیرامونی این اماکن مقدس و در نتیجه باعث عدم حس تعلق به مکان و بی هویتی مکانی شده است . امروزه انسان ساکن در شهرهای مقدس، با فضای خود مانوس نیست و این اماکن ویژگی های سنتی خود را از دست داده اند و همواره احساس بی ریشگی ، بی هویتی و عدم حس تعلق به مکان بر ساکنین القا می شود.هدف پژوهش : هدف مقاله حاضر آن است که با باز شناسی مولفه های نظام بصری و شناسایی دقیق عوامل هویت بخش به بافت پیرامونی این اماکن را مورد بررسی قرار داده تا با ایجاد منظر شهری متجانس با کالبد این محیط ، باعث افزایش حس تعلق به مکان شود.روش پژوهش : این مقاله با روش توصیفی و رویکرد تحقیقی - ارزیابی و با استفاده از اسناد کتابخانه ای با محوریت مکان های مقدس در حوزه منظر شهری ، برای چگونگی طراحی در فضای شهری مورد بحث واقع شده است . پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده که با استفاده از مطالعه و بررسی متون نظری موجود، عوامل کالبدی موثر بر منظر شهری اماکن مقدس استخراج گردیده است .یافته ها و نتایج : فضا و مکان برای ادراک محیط و ایجاد حس تعلق به مکان و آماده سازی روانی یک زائر و مجاور نقش عمده ای دارد. کالبد پیرامونی یک مکان مقدس بایستی این حس دعوت کنندگی و آمادگی ذهنی را برای امر زیارت و ورود به یک حریم قدسی را ایجاد کند. هر چقدرفضا همگون و معماری متجانس با کالبد باشد این بنا باشد، این آمادگی افزایش میابد.نتیجه گیری : بررسی ها نشان می دهد که اجرای طرح های همگون شهری و کالبد متجانس با هویت محله ای ، عامل انسجام نظام بصری در منظر شهری است . حس تعلق به مکان، موجب تبدیل فضا به مکانی با ویژگی های حسی و رفتاری خاص برای انسان می شود و توجه به تقویت آنخصوصا پیرامون مکان های مقدس که عمدتا در بافت تاریخی شهرها قرار دارند باعث افزایش حس تعلق به مکان برای زائرین و ساکنین میشود.

Keywords:

مکان مقدس , منظر شهری , مولفه های طراحی , نظام بصری , هویت مکان.