شناسایی و تبیین پیشران های کلیدی موثر بر مشارکت شهروندان در مدیریت پسماند شهری (نمونه موردی: کلانشهر تبریز)

جمع آوری، دفع، بازیافت و مدیریت پسماند در ایران با توجه به نوع و کیفیت با سایر کشورهای جهان از ماهیتی متفاوت برخوردار بوده و بکارگیری هرگونه روش و تکنولوژی بدون شناخت مواد و سازگاری عوامل محلی خصوصا موضوع مشارکت شهروندان میسر نخواهد بود. پژوهش حاضر با رویکرد تبیینی به این مهم پرداخته است. در این راستا ۲۴ گویه در قالب پرسشنامه شهروندان به تعداد ۳۸۵ عدد در ۱۰ منطقه شهرداری تبریز به نسبت سهم جمعیتی تکمیل گردید. نتایج نشان داد که امتیاز حاصله در طیف لیکرت برابر با ۳.۰۸ می باشد. بالاترین میانگین ها مربوط به مناطق ۱و ۲و ۹ و ۵ به ترتیب برابر با ۳.۱۵، ۳.۱۳، ۳.۱۲ و ۳.۱۱ و کمترین مربوط به منطقه ۴ برابر با ۳.۰۳ می باشد. علی الرغم نتایج حاصله به دلیل پایین بودن میانگین های مکتسبه احتمال به وجود آمدن ناپایداری وجود دارد. با استخراج ۴۴ عامل، با اعمال نظر ۵۰ خبره نسبت به تعیین میزان اهمیت عوامل و با استفاده از روش تحلیل اثرات متقابل/ ساختاری در نرم افزار میک مک فازی به تبیین روابط بین آن ها پرداخته شد. نتایج نشان داد که تاثیرگذارتین عوامل مستقیم شامل، ظرفیت سازی اجتماعی، مشارکت فعال افراد ذی نفع، اعتماد اجتماعی ، سرمایه اجتماعی، نهادها و سازمانهای جامعه مدنی (CSO)، برقراری تعامل بین مشارکت کننده و مشارکت شونده، آموزش حقوق و تکالیف شهروندی و NGO و نقش آن می باشد. عوامل بدستآمده مبین نقش عوامل اجتماعی، زیرساختهای فرهنگی و در حالت کلی برنامهریزی پایین به بالاست که در سالهای اخیر با بازخوردهای مثبت و تجارب موفق در سراسر جهان همراه بودهاند.

Keywords:

مشارکت شهروندی , پیشران های کلیدی , پسماند شهری , کلانشهر تبریز