بررسی تحلیلی ضبط و گزارش برخی از ابیات بحث انگیز شاهنامه (از داستان بهمن تا یزدگرد شهریار)

شاهنامه فردوسی، بزرگ­ترین حماسه ملی ایران است که علی­رغم روساخت ساده و زودیابش، متنی دشوار و دیریاب است و از همین رو با وجود شرح ­های متعدد و مقالات مستقل در تبیین برخی ابهامات آن، هنوز هم ضبط بسیاری از ابیات، مورد تردید است و هم گزارش شارحان درباره برخی از بیت­ ها پذیرفتنی نمی­ نماید. در این جستار، نگارندگان با واکاوی برخی از بیت­ های شاهنامه ویراسته جلال خالقی ­مطلق، دریافتند نارسایی­ ها و ابهاماتی که در شرح برخی از ابیات دیده می ­شود یا از عدم توجه کافی به بافت متن ناشی شده و یا ناشی از ضبط نادرست بیت است. از این رو، در این جستار، ابتدا با تکیه بر متن شاهنامه و یاری گرفتن از ذهن و زبان فردوسی و سپس با غور در منابع برون متنی و مقایسه و نقد گزارش های شارحان در کتب و مقالات مرتبط، ضبط و گزارش چند بیت مورد بررسی انتقادی قرارگرفته و پس از بیان کاستی ها، نویسش، خوانش یا گزارش موجه تر و درخورتری برای ابیات پیشنهاد شده است.

Keywords:

ابیات بحث انگیز , بررسی تحلیلی , شاهنامه فردوسی , ضبط , گزارش