کاربرد قارچ های همزیست در کاهش اثرات سمی کروم در گیاه کاهو در شرایط هیدروپونیک

سابقه و هدف: کروم یکی فلزات سنگین است که معمولا به دلیل تخلیه بیش از حد پساب های حاوی کروم ناشی از فعالیت های صنعتی و کشاورزی در بسیاری از مناطق و کشورها یافت می شود. در گیاهان آلی، کروم برای رشد آن ها ضروری نیست و سمیت کروم ممکن است علائم سوختگی بافت و کاهش سنتز کلروفیل را نشان دهند همچنین آن در انتقال الکترون نقش داشته و باعث تولید گونه های فعال اکسیژن (ROS) مانند رادیکال های هیدروکسیل و سوپراکسید می شود که منجر به تنش های اکسیداتیو و آسیب به سلول ها و بافت های گیاهی می شود. قارچ های همزیستی با بهبود جذب آب و مواد معدنی، گلدهی زودرس، تولید بذر و شدت فتوسنتزی بیشتر، رشد و نمو گیاه را به طور قابل توجهی تسریع می کنند. این قارچ ها تولید متابولیت های ثانویه را تغییر داده و سازگاری و تحمل را در برابر تنش های زیستی و غیرزیستی افزایش می دهند. این مطالعه با هدف بررسی نقش قارچ های میکوریزا Piriphormospora indica و Glomus intradises به عنوان راهکار ممکن برای کاهش سمیت گیاهی کروم انجام شد.مواد و روش ها: به منظور بررسی تاثیر غلظت های مختلف کروم (۰، ۳ و ۱۵ میلی گرم در لیتر در محلول غذایی) و قارچ های همزیست (بدون تلقیح، قارچ P.indica و G. intradises و ترکیب دو قارچ همزیست) بر رشد، خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی کاهو( Lactuca sativa cv. Little jem )، آزمایشی به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملا تصادفی در ۴ تکرار در سال ۱۴۰۰ به صورت کشت هیدروپونیک در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا گردید. در این تحقیق مقدار کروم و نیتروژن برگ، درصد همزیستی ریشه، وزن خشک ریشه و اندام هوایی، تعداد برگ، محتوای کلروفیل و کارتنوئید، هدایت روزنه ای برگ، پروتئین محلول، نشت الکترولیت، آسکوربات پراکسیداز، کاتالاز، پراکسید هیدروژن مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که با افزایش غلظت کروم در محلول غذایی درصد همزیستی، وزن خشک ریشه و اندام هوایی، محتوای کلروفیل و کارتنوئید، هدایت روزنه ای برگ و پروتئین محلول کاهش یافت. در حالی که مقدار نشت الکترولیت، پراکسید هیدروژن و فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز افزایش یافت. گیاهان تلقیح شده با قارچ های همزیست P.indicaو G. intradises توانست اثرات منفی سمیت کروم را از طریق کاهش جذب کروم و افزایش جذب نیتروژن، درصد همزیستی، محتوای کلروفیل و فعالیت آنزیم های اسکوربات پراکسیداز و کاتالاز و پرکسید هیدروژن کاهش دهد.نتیجه گیری کلی: به طور کلی نتیجه گیری می شود که با افزایش غلظت کروم در محلول غذایی، رشد کاهو کاهش یافت و استفاده از قارچ های همزیست توانست خصوصیات مورفولوژیکی و عملکرد کاهو را در شرایط تنش کروم بهبود بخشد.

Keywords:

مایکوریزا , کشت بدون خاک , کروم , کاهو , قارچ همزیست