نقش امین الدوله (میرزا علی خان منشی حضور) در توسعه اداره پست ایران در زمان قاجار (ناصرالدین شاه)

علی خان سینکی (تهران ۱۲۶۰ق رشت۱۳۲۲ق) ملقب به منشی حضور امین الملک و امین الدوله (سلیمانی ۱۳۷۹)، پسرحاجی محمدخان سینکی مجدالملک (صاحب رساله ی مجدیه) خواهرزاده میرزا آقاخان نوری صدراعظم ناصر الدین شاه است. وی از رجال برجسته عصر قاجار به شمار می رود به طوری که افکار و اندیشه های او در تحولات داخلی و خارجی ایران تاثیر زیادی داشته است. در مورد او قضاوت های متناقض فراوانی ارائه شده است به طوری که از وی دو شخصیت متفاوت یعنی اصلاح طلب و محافظه کار ساخته اند. پدرش مجدالملک، در امور دولتی دست داشت وهم صاحب قلم بود و هم تحت تربیت او قرار گرفت و از همان آغاز از طریق پدر با اندیشه ی اصلاحات آشنا و از تمایلات اصلاح طلبانه و تجددگرایانه برخوردار شد. در تهران متولد شد و از همان جوانی و همزمان با پادشاهی ناصر الدین شاه به خدمات دولتی پرداخت. او از دبیری وزارت خارجه آغاز و به سرعت مدارج ترقی را پیمود و در ۱۹ سالگی به سمت نایب اول وزارت خارجه منصوب شد. (بامداد، صص ۳۵۱-۳۵۵. ) اندکی بعد شاه وی را منشی خصوصی خود گردانید و در سال (۱۲۹۰ ه. ق / ۱۳۷۳ م ) ملقب به امین الملک گردید و وزارت رسائل (مسئولیت دفتر شاه ) به او سپرده شد. (شقاقی، ۱۳۶۵ص ۲۵) پس از مدتی عهد دار وزارت پست گردید و با درایت کامل اصلاحاتی چون برقراری حق بازنشستگی و پرداخت مقرری ثابت به بازماندگان کارمندان متوفی را برای نخستین بار در ایران اجرا کرد. (کرمانی، ۱۳۵۷، ج ۱، ص ۱۵۵). علاوه بر وزارت پست وی، رئیس ضرابخانه، عضو شورای دولتی، نیابت اول وزیر خارجه، وزیر داخله و رئیس شورای دولتی شد و سرانجام به صدارت رسید (۱۳۱۵ق). مدرسه رشدیه و کارخانه کبریت سازی و قندسازی را در تهران و کهریزک دایر کرد. امین الدوله در ۱۳۱۶ق از صدارت عزل شد و به مکه سفر کرد و در ۱۳۲۲ق به قریه لشت نشای رشت رفت و در همان جا درگذشت.

Keywords:

امین الدوله , پست , قاجار , توسعه , ناصرالدین شاه