مطالعه گردش های بزرگ مقیاس تابستانی و ساختار لایه مرزی جوی در روزهای همراه با گرد و خاک در جنوب شرق ایران (۲۰۱۶-۱۹۸۷)

در این مقاله وضعیت جوی منطقه جنوب شرق ایران در فصل تابستان با تاکید بر ویژگی های لایه مرزی سیاره ای تحلیل شده است. بررسی الگوهای میانگین بلندمدت ۳۰ ساله (۲۰۱۶-۱۹۸۷) با استفاده از داده های باز تحلیل شده Era-Interim نشان می دهد که در فصل تابستان در تراز ۸۵۰ هکتوپاسکال، یک هسته کم فشار گرمایی با میانگین دمای بیشتر از ۲۸ درجه سلسیوس و رطوبت نسبی کمتر از ۲۰ درصد روی منطقه موردمطالعه مستقر می شود و میانگین ارتفاع لایه مرزی در این استان کمتر از ۸۰۰ متر است. روند تغییرات کمیت های هواشناختی در ۵ ایستگاه همدیدی در استان سیستان و بلوچستان با استفاده از داده های دیدبانی شده نیز به تفکیک مطالعه شد. در ایستگاه زابل کاهش فشار همراه با افزایش دما و کاهش بیشینه سرعت باد با کاهش رطوبت نسبی در این بازه زمانی همراه است. روند تغییرات بلندمدت شاخص طوفان خاک که با استفاده از داده های دیدبانی محاسبه شد، ازنظر آماری معنی دار نیست. اما افزایش شاخص طوفان خاک طی سال های ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۵ به طور معنی داری با کاهش دید افقی و افزایش بیشینه سرعت باد اتفاق افتاده است.کمیت عمق نوری هواویزها که از سنجنده MODIS دریافت شد نیز در طی ۱۶ سال اخیر در ایستگاه زابل روند نزولی را طی کرده است. همچنین بررسی اثر موسمی هند به عنوان یک پدیده بزرگ مقیاس در نزدیکی این منطقه با استفاده از داده های باز تحلیل شده NCEP/NCAR نشان داد که با افزایش شدت موسمی هند ارتفاع ژئوپتانسیلی در ترازهای پایین تر از ۷۰۰ هکتوپاسکال در بخش های شمالی و مرکزی استان سیستان و بلوچستان به طور معنی دار کاهش پیدا می کند.

Keywords:

استان سیستان و بلوچستان , لایه مرزی , فصل تابستان , موسمی هند , گرد و خاک