نقد و بررسی ارزیابی های سندی و رجالی در تفسیر الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنه المطهره

در تفاسیری که از روایات تفسیری استفاده می­کنند، جست و جو از احوال سند در دو زمینه رجال و درایه جای بحث مییابند. برخی از مفسران، چون آقای صادقی در تفسیر الفرقان، ضمن استفاده و اهتمام بسیار بر نقل اسناد روایات، به گونه­ایی متفاوت با اسناد برخورد نموده و با وجود دقت در ذکر اسناد، به علم رجال، هیچ وقعی ننهاده و در هنگام استعمال مصطلحات حدیثی نیز معانی و مفاهیم دیگری از آنها را مد نظر داشته است. مشاهده میشود که ضعف سند، به تنهایی در الفرقان نه دلیل رد روایت و نه عامل پذیرش نقل است، بلکه فقط ضعف روایتی را که به ضعف نام­بردار است، یادآور میشود؛ بدون آن که در استناد و استفاده فقهی- تفسیری، مورد بهره برداری و ارزش­گذاری باشد. ریشه این روی­کرد در اعتقاد نداشتن به وثوق مخبری، و پذیرش وثوق خبری است. میتوان استنباط نمود که ملاک صحت حدیث از دیدگاه ایشان، همان صحت قدمایی است. این روی­کرد در موارد متعددی در الفرقان نمود داشته که نتیجه آن اتخاذ آرای فقهی متفاوت در ذیل آیات الاحکام است. در این استفاده متفاوت، گاه شاهد پذیرش و رد روایاتی از سوی مولف میشویم که تامل و درنگی نقادانه در حوزه سند روایات الفرقان طالب است. ما در این مقاله این روی­کردها را با نقدهای لازم به تحریر در آورده­ایم.

Keywords:

الفرقان فی تفسیر القرآن , سند , رجال , درایه