ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان تحت تاثیر پتانسیل آب در خاک

با اعمال مدیریت صحیح آب در مزرعه می توان از منابع آب، خاک و کود استفاده بهینه نمود و تولید محصولاتی با کمیت و کیفیت بالا را امکان پذیر ساخت. در این راستا و به منظور مدیریت آبیاری گیاه آفتابگردان با استفاده از تنظیم پتانسیل آب خاک، سه سطح مکش (۴۰=۱I، ۵۵=۲I و ۷۰=۳I سانتی بار جهت شروع آبیاری) و دو سیستم آبیاری قطره ای (سطحی =۱S و زیرسطحی =۲S) به ترتیب به عنوان عوامل اصلی و فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. این آزمایش در قالب طرح کرت های نواری یک بار خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی، با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شهرستان جیرفت در سال زراعی ۱۳۹۶ اجرا شد. نتایج پژوهش نشان داد که صرفه جویی ۶/۱۵۳ میلی متری آب (۵/۲۱ درصد) بین نقاط مکش ۵۵ و ۴۰ سانتی بار، باعث کاهش ۵/۱۲ درصد عملکرد دانه، ۸/۱۲ درصد تعداد دانه در طبق و ۱۱ درصد ارتفاع بوته شد که افزایش ۳/۱۰ درصد در بهره وری آب را درپی داشت. این در حالی بود که اعمال سطح مکش ۷۰ سانتی بار در مقایسه با سطح مکش ۵۵ سانتی بار باعث کاهش ۴/۳۳ درصد عملکرد دانه، ۹/۲۲ درصد تعداد دانه در طبق و ۵/۲۲ درصد ارتفاع بوته شد و تنها افزایش ۷/۴ درصدی بهره وری آب را به دنبال داشت. از طرف دیگر، عملکرد دانه در آبیاری زیرسطحی به مقدار ۴۹۹ کیلوگرم در هکتار بیشتر از آبیاری سطحی بود. این در حالی بود که با وجود صرفه جویی ۱۰ درصدی مصرف آب در آبیاری زیرسطحی نسبت به آبیاری سطحی، بهره وری آب در این سیستم ۵/۲۱ درصد بیشتر بود. صفات ارتفاع بوته و تعداد دانه در طبق در آبیاری قطره ای زیرسطحی به ترتیب ۲/۸ و ۷/۸ درصد نسبت به آبیاری سطحی بیشتر بود. لذا انجام آبیاری قطره­ای زیرسطحی در سطح مکش ۵۵ سانتی بار برای کشت گیاه آفتابگردان در شهرستان جیرفت می­تواند راهکاری مناسب برای صرفه جویی در مصرف و افزایش بهره وری آب در دوره­های خشکسالی باشد.

Keywords:

آبیاری قطره ای , بهره وری آب , تنش رطوبتی , مدیریت آبیاری , مکش خاک