ارزیابی پویایی بانک بذر علفهای هرز در نظامهای زراعی با نهاده های متفاوت در تناوبهای زراعی مختلف

پویایی بانک بذر علفهای هرز در نظامهای زراعی مختلف در کرتهای تحت کشت گندم در تناوب با ذرت، چغندرقند و گندم در آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. در این طرح سه تناوب زراعی گندم گندم، ذرت گندم و چغندرقند گندم بعنوان فاکتور اصلی و پنج نظام زراعی شامل نظام زراعی پر نهاده، متوسط نهاده، کم نهاده، تلفیقی (با نهاده متوسط) و ارگانیک (فاقد هر نوع نهاده شیمیایی) بعنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. در زمین مورد نظر، عملیات زراعی، طی سالهای زراعی ۱۳۸۰-۱۳۷۴ بطور مداوم و منظم انجام شده بود و در نهایت، تاثیر دوره شش ساله کاربرد نهاده ها و انجام مدیریتهای متفاوت بر بانک بذر زمین زراعی مورد مطالعه قرار گرفت و ترکیب بانک بذر در کرتهای تحت مدیریت و تناوبهای مختلف بررسی گردید. ارزیابی بانک بذر در فروردین و شهریور ماه سال ۱۳۸۰ (سال ششم زراعی) انجام شد. نتایج نشان داد که مدیریتهای اعمال شده در قالب نظامهای زراعی مختلف بر تراکم و تنوع گونه ای بانک بذر خاک موثر بوده و تناوب زراعی نیز بدلیل ایجاد تنوع در عملیات مدیریتی مرتبط با گیاهان زراعی متفاوت، بر پویایی بانک بذر علفهای هرز تاثیر چشمگیری داشت. در بین نظامهای زراعی مختلف، میانگین تراکم بذر و تنوع گونه ای موجود در لایه سطحی خاک تحت کشت نظام ارگانیک بیشترین مقدار بود و بذور بانک بذر نظام پرنهاده کمترین تراکم و تنوع گونه ای را دارا بوده و در پروفیل خاک بطور یکنواخت توزیع گردید، درحالیکه در نظامهای ارگانیک و کم نهاده، تراکم بذور موجود در لایه سطحی حدود دو برابر لایه عمقی بود. بررسی تاثیر تناوب زراعی بر بانک بذر نشان داد که تراکم بذور علفهای هرز موجود در کرتهای تحت کشت مداوم گندم نسبت به تناوبهای دیگر بیشتر بود و در این تناوب نسبت بالاتری از بذور در لایه سطحی تجمع یافت، درحالیکه اجرای تناوبهای ذرت گندم و چغندرقند گندم، سبب کاهش تراکم بذور بانک بذر و توزیع یکنواخت آنها در پروفیل خاک گردید.