اثربخشی آموزش فلسفه بر انعطاف پذیری شناختی و مهارت‫های استدلالی در کودکان‬

زمینه و هدف: پرورش تفکر  فلسفی در کودکان به دلیل آنکه به گسترش و تقویت ابعاد ذهنی و روانی کودک می­انجامد، یکی از برنامه های اساسی تعلیم کودکان به حساب می آید. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش فلسفه به کودکان بر پرورش انعطاف پذیری شناختی و مهارت‫های استدلالی دانش­آموزان دبستانی بود.  روش: روش پژوهش، از نوع شبه­تجربی با طرح پیش­آزمون و پس­آزمون با گروه گواه بود. نمونه مورد مطالعه شامل ۳۰ دانش آموز پسر پایه پنجم ابتدایی از شهر کاشان در سال ۱۴۰۰- ۱۳۹۹ بود که با روش در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (۱۵ نفر) و گواه (۱۵ نفر) جایدهی شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه انعطاف پذیری شناختی (دنیس و وندروال، ۲۰۱۰)، آزمون مهارت‫های استدلالی (نیوجرسی، ۱۹۸۳)‫ و مداخله آموزشی بر اساس بسته آموزشی رابرت فیشر (۱۹۹۸) بود. تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس در محیط  SPSS-۲۶ انجام شد. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد تفاوت معناداری بین گروه آموزش و گواه به ترتیب در متغیر انعطاف پذیری شناختی، خرده مقیاس­های آن و مهارت­های استدلالی وجود دارد (۰۵/۰>p). اندازه اثر برای متغیر انعطاف­پذیری شناختی (۵۸۱/۰) و خرده مقیاس های ادراک  مهارپذیری (۱۷۴/۰)، ادراک گزینه­های مختلف (۱۹۲/۰)، ادراک توجیه رفتار (۵۰۱/۰)، و مهارت­های استدلالی (۸۰۴/۰) بود. نتیجه گیری: برنامه فلسفه برای کودکان با ایجاد فرصت کاوشگری جذاب پیرامون موضوعات مختلف، باعث پرورش قدرت تفکر انتقادی، تفکر تاملی، تفکر مشارکتی، و مانع از احساس کهتری کودک می شود. در نتیجه  پیشنهاد می­شود از برنامه­های آموزش فلسفه جهت تقویت مهارت‫های شناختی، تغییر و تحول نگرش و رفتارهای کودکان در مدارس استفاده کرد.

Keywords:

Education philosophy to children , cognitive flexibility , reasoning skills , آموزش فلسفه به کودکان , انعطاف پذیری شناختی , مهارت‫های استدلالی ‬