بررسی تاثیر برداشت دقیق بر کیفیت عرق تولید شده از گیاهان دارویی (مطالعه موردی زوفا (Hyssopus officinalis))

استفاده از عرقیات گیاهی یکی از پرطرفدارترین شیوه های مصرف گیاهان دارویی است. مقدار بالای اسانس و میزان پایین متانول در آن ها مطلوب متخصصین صنایع غذایی و دارویی می باشد. به منظور بررسی تاثیر ارتفاع برداشت بر کیفیت عرق بدست آمده از گیاه دارویی زوفا، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد که تیمارها شامل چهار ارتفاع برداشت ۱۵، ۲۵، ۳۵ و ۴۵ سانتی متر از بالاترین قسمت گیاه و همچنین ضایعات باقی مانده اندام برداشت نشده از ارتفاع های ۱۵، ۲۵ و ۳۵ سانتی متر بود. پارامترهای مورد بررسی غلظت متانول تولید شده در فرآیند عرق گیری و همچنین اسانس موجود در عرق از تیمارهای مختلف ارتفاع بود. نتایج آنالیز آماری بیانگر تاثیر معنی دار تیمارها بر صفات مورد مطالعه بود. تیمارهای مختلف ارتفاع برداشت نشان دادند با فاصله گرفتن از قسمت سرشاخه و نزدیک شدن به زمین، مقادیر متانول در عرق گیاه بطور قابل توجهی افزایش یافت بطوریکه از ۲±۶۴/۷۱ میلی گرم بر لیتر (تیمار برداشت از ارتفاع ۱۵ سانتی متر) به ۵۲/۳±۰۷/۲۱۹ میلی گرم بر لیتر (تیمار برداشت از ارتفاع ۴۵ سانتی متر) رسید. در مورد تیمارهای ضایعات باقی مانده نیز مقادیر متانول از ۴۳/۱±۳/۱۴۲ میلی گرم بر لیتر برای ضایعات ارتفاع ۱۵ سانتی متری تا ۶۵/۲۴±۸۶/۳۹۳ میلی گرم بر لیتر برای ضایعات ارتفاع ۳۵ سانتی متری افزایش داشت. همچنین در مورد مقادیر اسانس در عرق در همه تیمارها با افزایش ارتفاع برداشت کاهش این صفت مشاهده شد. یافته های این پژوهش نشان دادند که ارتفاع برداشت ۱۵ سانتی متر از بالاترین قسمت گیاه به منظور دستیابی به ماده گیاهی با مواد موثره بیشتر و دارای قابلیت تولید عرق گیاهی با مقادیر کمتر متانول، به همراه امکان افزایش تعداد چین برداشت، برای تولیدات دارویی-غذایی توصیه می شود.

Keywords:

Harvest height , Methanol , Essential oil , ارتفاع برداشت , متانول , اسانس