پراکنش و تراکم جمعیت نماتد سیستی غلات در استان اردبیل

ابراهیمی ل، تنهامعافی ز، کربلایی خیاوی ح، دیده ­باز ق، آذرمی ی و زمانی ر (۱۳۹۸) پراکنش و تراکم جمعیت نماتد سیستی غلات در استان اردبیل. دانش بیماری شناسی گیاهی ۸(۲): ۱۵-۹. DOI: ۱۰.۲۹۸۲/PPS.۸.۲.۹ مقدمه: نماتدهای سیستی، گونه ­های Heterodera  از نماتدهای مهم انگل غلات هستند. نماتدهای سیستی، گونه­ های Globodera ، نیز از خطرناکترین آفت­های سیب زمینی در جهان هستند. پایش مداوم این نماتدها برای پیشگیری از بروز خسارت آنها  ضروری است. این پژوهش برای  تعیین پراکنش و تراکم این نماتدها در استان اردبیل در شمال­ غربی ایران، که در آن  سیب زمینی در تناوب با غلات کشت می­شود، انجام شد. مواد و روش­ها:  یک­صدودو نمونه خاک مزرعه­ های سیب زمینی حومه شهر های اردبیل، نیر و نمین در سال اول و ۱۱۶ نمونه خاک مزرعه­ هایی که در تناوب با سیب­زمینی زیرکشت گندم بودند، در سال دوم جمع ­آوری شدند. نمونه ها به آزمایشگاه منتقل و از نظر وجود نماتدهای سیستی پژوهش شدند. پس از جداسازی سیست ها، شناسایی گونه براساس مشخصات مرفولوژی و مرفومتری سیست و لاروها انجام گردید. یافته ها: پژوهش نمونه های جمع آوری شده در هر دو سال نشان دهنده وجود نماتد سیستی غلات در بعضی نمونه­ ها بود، ولی نماتدهای سیستی سیب زمینی در هیچ یک از نمونه ها مشاهد نگردیدند. جمع بندی داده های ریخت شناسی و ریخت سنجی سیست های غلات جداسازی شده و مقایسه آن ها با کلیدهای معتبرشناسایی، منجر به تشخیص گونه Heterodera filipjevi گردید. میانگین سیست های دارای تخم و لارو در خاک های نمونه برداری شده در سال اول ۷۶/۰ و در سال دوم ۱۱/۰ در ۱۰۰ گرم خاک بود. مزرعه ­های گندم حومه اردبیل بیشترین و مزرعه­ های حومه نیر کمترین درصد آلودگی به نماتد سیستی غلات داشتند. نتیجه گیری: یافته ­های این پژوهش نشان دهنده آلودگی بعضی مزرعه­ های گندم استان به نماتد  H. filipjevi  و عدم آلودگی مزرعه­ های سیب­ زمینی به نماتدهای سیستی بود.

پراکنش و تراکم جمعیت نماتد سیستی غلات در استان اردبیل Keywords:

Globodera , Heterodera , Potato , Wheat , Globodera , Heterodera , سیب زمینی , گندم