مطالعه صفات تشریحی مربوط به برگ و دمگل گونه ­های سرده پتروسفالوس از تیره آقطیان در ایران

سرده پتروسفالوس از تیره آقطیان دارای ۳۰ گونه در مناطق معتدله نیمکره شمالی جهان بوده که ۱۴ گونه آن شامل ۵ گونه انحصاری در ایران گزارش شده است. در این مطالعه، صفات تشریحی شامل ۳۵ صفت مربوط به برگ و ۳۰ صفت مربوط به دمگل با استفاده از میکروسکوپ نوری، بر روی ۱۵ آرایه از ۱۱ گونه سرده پتروسفالوس مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در بین گونه ­های مورد مطالعه دو تیپ کلی از نظر میان­ برگ، شش نوع کرک در برگ و پنج نوع کرک در دمگل وجود دارد. بلور اگزالات کلسیم در دمگل و برگ اکثریت گونه ­ها به غیر از P. plumosus و P. brevis دیده شد. مقطع دمگل، به صورت شش ­ضلعی، دایره­ ای و یا بیضوی شکل بود و استوانه ­آوندی دمگل از حالت کاملا صاف تا کاملا سینوسی متغیر بود. گونه P. wendelboi که از نظر ریخت­ شناسی تفاوت زیادی با گونه ­های دیگر دارد، از نظر صفات تشریحی برگ و دمگل نیز به خوبی از سایر گونه­ ها جدا شده است. گونه­ های P. kurdicus، P. ghahremanii و دو نمونه P. szovitsii علاوه بر دارابودن مقطع دمگل شش ­ضلعی، از نظر ریخت­ شناسی مشابه یکدیگر هستند، به طوری که صفات نام برده برای سایر گونه ­ها جداکننده نیستند. به طور کلی می ­توان نتیجه گیری کرد که صفات تشریحی برگ و دمگل برای برخی از گونه های مورد بررسی ارزش آرایه شناسی دارند.

Keywords:

crystalized calcium oxalate , Dipsacaceae , indumentum , micromorphology , taxonomy , آرایه شناسی , بلور اگزالات کلسیم , تیره خواجه ­باشیان , صفات ریزریخت شناسی , کرک